အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စုတွင် ငါးနှစ်ြကာ ေဆးပညာသင်ယူြပီးေနာက် ဆရာ၀န်ဘွဲ့ရခဲ့ေသာ ထူးချွန်သူ ကိုကွိုင်းချင်သည် ၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ေနရင်းနိုင်ငံ တရုတ်ြပည်မသို့ ြပန်လာခဲ့သည်။ ဒီေတာ့မှ သူ့နိုင်ငံသားများ ေဆးပညာဗဟုသုတ မည်သို့မည်ပံု ေခတ်ေနာက်ကျေနသည်ကို ချင်သေဘာေပါက်လာခဲ့မိသည်။ ေရာဂါေ၀ဒနာ အြဖာြဖာကို ကုစားရာ၌ သူ့နိုင်ငံသားေတွ ေဆးပင် ေဆးြမစ်နှင့် ပိုးမွှားေကာင်ေလးများကို အသံုးချလျက်ပင် ရိှေသးေြကာင်း သူေမ့သေလာက် ြဖစ်ခဲ့ေလသည်။
သူ့စိတ်အေနှာက်အယှက်အြဖစ်ရဆံုးမှာ သူ့ဦးေလး ပရေဆးဆရာက ယင်းသို့ေသာ ေဆးဖက်၀င် ပစ္စည်းများကို ေရာင်းချေနြခင်းနှင့် ယင်းလုပ်ငန်းြဖင့် ြကီးပွားေနြခင်းေြကာင့်ပင်ြဖစ်သည်။ သူ့ဦးေလးမှာ ပီကင်းြမို့၌ ဆိုင်တစ်ဆိုင် ဖွင့်ထားသည်။ ဆိုင်ထဲတွင် နံေစာ်ြပီး ရွံစရာေကာင်းေသာသစ်ရွက်၊ ၀ါးရွက်များနှင့် အေြခာက်ခံထားသည့် ပိုးမွှားေကာင်ကေလးများကို ကျကျနနသိမ်းဆည်းထားသည်။ ေရာဂါေ၀ဒနာမှန်သမှျကို ယင်းတို့ြဖင့်ပင် ေဆးညွှန်းေဖာ်စပ် ကုသေပးေလ့ရိှသည်။
ချင်ကား အသက်အရွယ်အိုမင်းေနြပီြဖစ်ေသာ ဦးေလးကို စိတ်ရှည် လက်ရှည် ေပါင်းသင်းေနရသည်။ ချင်နှင့် သူ့ဆရာသမား အေမရိကန်လူမျိုး ေဒါက်တာ “ကားလ်အက်ဖ်ရှမစ်”တို့က ပီကင်း ယူနီယံေဆးေကာလိပ်တွင် ေခတ်မီေဆး၀ါးများအသံုးြပုေနချိန်၌ မိုင်အနည်းငယ်အကွာ၌သာေနေသာ သူ့ဦးေလးက ေမှာ်ပညာကို လိုက်စားေနရြခင်းမှာ ဆန်းသလိုေတာ့ ြဖစ်ေနသည်။ တစ်ေန့ေသာအခါ အဘိုးြကီးသည် သစ်ရွက်ေြခာက် နှစ်ရွက်ကို ထုတ်ယူလာြပီး တူေတာ်ေမာင်ေရှ့တွင် သပ်သပ်ရပ်ရပ်ချလိုက်ယင်း-
“မင်းတို့ အေနာက်တိုင်း သိပ္ပံပညာရှင်ေတွထက် အစွမ်းပိုထက်တာေတွတစ်ချို့ ငါ့ဆီမှာ ရိှပါတယ်ကွ ၊ တို့ဆီမှာ “မာဟူ၀မ်” (mahuang)ရိှတယ်” ဟု ဆိုသည်။
“ေကျာက်ေခတ်က အြကွင်းအကျန်ေတွနဲ့တူတယ်ေနာ်” ဟု အထင်ေသးေသာေလသံြဖင့် ချင်ကပျက်ေချာ်ေချာ် ဆိုလိုက်သည်။
“မေလးမစား မလုပ်ပါနဲ့ကွ၊ မာဟူ၀မ်ဟာ ေသခါနီး အသက်ငင်ေနသူကို အသက်ြပန်ရှင်ေစနိုင်တယ် ငါ့လူ”
“ကျွန်ေတာ် ဦးေလးကို ခင်မင်ပါတယ်။ ေလးလည်း ေလးစားပါတယ် ဦးေလးရယ်။ ဒါေပမယ့် ေဆးတု ေဆးေယာင်ေတွနဲ့ ေမှာ်ပညာေတွ ေအာက်လမ်းအတတ်ေတွကိုေတာ့ မယံုဘူးဗျာ”
အဘိုးြကီး စိတ်တိုသွားသည်။
“မင်းတို့ အေနာက်တိုင်းဆရာ၀န်ေတွမှာ သင်ယူစရာေတွ မရိှေတာ့ဘူးလို့များ မှတ်ေနြကသလားကွ။ ေရာ့...ဒါေတွ မင်းယူထား။ စမ်းြကည့်၊ ကုိယ်ကိုယ်တိုင် မသိေသးတာတစ်ခုကို နှာေခါင်းေတာ့ ေနာက်ထပ် မရှုံ့လိုက်ပါနဲ့”
သစ်ရွက်ေြခာက်ကေလးနှစ်ရွက်ကို ချင်က ေဒါက်တာဘာရှမစ်အား ြပေသးသည်။ ေဒါက်တာရှမစ်လည်း သူ့လက်ေထာက် ချင် ေမ့ေမ့ေပျာက် ြဖစ်သွားလိမ့်မည်ဟု ေမှျာ်လင့်လျက် နှစ်ရွက်စလံုးကို ေြကာင်အိမ်ထဲတွင် ချိတ်ဆွဲထားလိုက်သည်။ ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်ြကာသည်အထိ ချင် ေမ့ေလျာ့ေနခဲ့ေလသည်။
တစ်ေန့ ေကျာင်းသားများအား သရုပ်ြပရန်အတွက် ဆရာတပည့်နှစ်ေယာက် ေခွးတစ်ေကာင်ကို ြပင်ဆင်ေန ြကသည်။ ေမ့ေဆးအရိှန်ေြကာင့် ေခွး၏အသက်ရှူရိှုက်နှုန်းမှာ ေရတွက်၍မရနိုင်ေလာက်ေအာင် ကျသွား၍ လှုံ့ဆွေဆးများကို ပျာပျာသလဲ ထုိုးေပးြကသည်။ သို့ေသာ် ေသွးခုန်ချက် အားေလျာ့ြမဲ ေလျာ့ေနေလသည်။
“ဒီေကာင်ကို ငါတို့ အသက်သွင်းေပးဖို့ မလွယ်ေတာ့ဘူးထင်တယ်” ဟု ရှမစ်က စိတ်ပျက် လက်ပျက်ြဖင့် ေြပာသည်။
“မဟုတ်ေသးဘူးဆရာ၊ ကျွန်ေတာ့်ဦးေလးေပးထားတဲ့ ေဆးထူး ေဆးဆန်းကို စမ်းြကည့်ဖို့ အချိန်ေကာင်းပါ ဆရာရဲ့”
ချင်သည် သစ်ရွက်နှစ်ရွက်ကို ေရထဲ ထည့်ေဖျာ်ြပီး ထူးဆန်းေသာ ထုိေဖျာ်ရည်ကို အသက်ငင်ေနေသာ ေခွးကိုယ်တွင်းသို့ ထိုးသွင်းေပးလိုက်သည်။ ေခွးမှာ နဂိုပံုစံအတိုင်း အသက်ကို စတင်၍ ရှူရိှုက်လာေလသည်။ သူတို့ မျက်စိေရှ့၌ ေတွ့ရပံုကို ချင်ေရာ ရှမစ်ပါ မယံုနိုင်ြကေပ။
သို့ေသာ် စမ်းသပ်မှုများကို လနှင့်ချီ၍ ြပုလုပ်လာြကြပီးေသာအခါ တရုတ်လူမျိုးတို့ ရာစုနှစ်ေပါင်းများစွာ ကတည်းက သံုးစွဲလာခဲ့ြကေသာ ထိုအံ့ဖွယ်ေဆး၀ါးကို အသက်ရှူရန် နိှုးဆွေပးေသာ တကယ့်အစွမ်းထက်ေဆး တစ်လက်အြဖစ် ချင်တို့ဆရာတပည့်နှစ်ေယာက်လံုး သေဘာေပါက် လက်ခံခဲ့ြကသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ “မာဟူ၀မ်”သည် “အက်ဖီဒရင်” ( Ephedrine ) အမည်ြဖင့် ကမ္ဘာ့တစ်ခွင်မှ မေရတွက်နိုင်ေသာ ပန်းနာရင်ကျပ်သမားများ၊ ေသွးချိန်ကျသူများ၊ ေသွးလန့်တတ်သူနှင့် ေသွးသွန်ေ၀ဒနာရှင်များအား ကယ်ဆယ် ေပးခဲ့ေသာ ေဆးြဖစ်လာခဲ့သည်။
ကျွန်ေတာ်သိသမှျသာ တင်ြပထားြခင်း ြဖစ်ပါသည်။
သူ့စိတ်အေနှာက်အယှက်အြဖစ်ရဆံုးမှာ သူ့ဦးေလး ပရေဆးဆရာက ယင်းသို့ေသာ ေဆးဖက်၀င် ပစ္စည်းများကို ေရာင်းချေနြခင်းနှင့် ယင်းလုပ်ငန်းြဖင့် ြကီးပွားေနြခင်းေြကာင့်ပင်ြဖစ်သည်။ သူ့ဦးေလးမှာ ပီကင်းြမို့၌ ဆိုင်တစ်ဆိုင် ဖွင့်ထားသည်။ ဆိုင်ထဲတွင် နံေစာ်ြပီး ရွံစရာေကာင်းေသာသစ်ရွက်၊ ၀ါးရွက်များနှင့် အေြခာက်ခံထားသည့် ပိုးမွှားေကာင်ကေလးများကို ကျကျနနသိမ်းဆည်းထားသည်။ ေရာဂါေ၀ဒနာမှန်သမှျကို ယင်းတို့ြဖင့်ပင် ေဆးညွှန်းေဖာ်စပ် ကုသေပးေလ့ရိှသည်။
ချင်ကား အသက်အရွယ်အိုမင်းေနြပီြဖစ်ေသာ ဦးေလးကို စိတ်ရှည် လက်ရှည် ေပါင်းသင်းေနရသည်။ ချင်နှင့် သူ့ဆရာသမား အေမရိကန်လူမျိုး ေဒါက်တာ “ကားလ်အက်ဖ်ရှမစ်”တို့က ပီကင်း ယူနီယံေဆးေကာလိပ်တွင် ေခတ်မီေဆး၀ါးများအသံုးြပုေနချိန်၌ မိုင်အနည်းငယ်အကွာ၌သာေနေသာ သူ့ဦးေလးက ေမှာ်ပညာကို လိုက်စားေနရြခင်းမှာ ဆန်းသလိုေတာ့ ြဖစ်ေနသည်။ တစ်ေန့ေသာအခါ အဘိုးြကီးသည် သစ်ရွက်ေြခာက် နှစ်ရွက်ကို ထုတ်ယူလာြပီး တူေတာ်ေမာင်ေရှ့တွင် သပ်သပ်ရပ်ရပ်ချလိုက်ယင်း-
“မင်းတို့ အေနာက်တိုင်း သိပ္ပံပညာရှင်ေတွထက် အစွမ်းပိုထက်တာေတွတစ်ချို့ ငါ့ဆီမှာ ရိှပါတယ်ကွ ၊ တို့ဆီမှာ “မာဟူ၀မ်” (mahuang)ရိှတယ်” ဟု ဆိုသည်။
“ေကျာက်ေခတ်က အြကွင်းအကျန်ေတွနဲ့တူတယ်ေနာ်” ဟု အထင်ေသးေသာေလသံြဖင့် ချင်ကပျက်ေချာ်ေချာ် ဆိုလိုက်သည်။
“မေလးမစား မလုပ်ပါနဲ့ကွ၊ မာဟူ၀မ်ဟာ ေသခါနီး အသက်ငင်ေနသူကို အသက်ြပန်ရှင်ေစနိုင်တယ် ငါ့လူ”
“ကျွန်ေတာ် ဦးေလးကို ခင်မင်ပါတယ်။ ေလးလည်း ေလးစားပါတယ် ဦးေလးရယ်။ ဒါေပမယ့် ေဆးတု ေဆးေယာင်ေတွနဲ့ ေမှာ်ပညာေတွ ေအာက်လမ်းအတတ်ေတွကိုေတာ့ မယံုဘူးဗျာ”
အဘိုးြကီး စိတ်တိုသွားသည်။
“မင်းတို့ အေနာက်တိုင်းဆရာ၀န်ေတွမှာ သင်ယူစရာေတွ မရိှေတာ့ဘူးလို့များ မှတ်ေနြကသလားကွ။ ေရာ့...ဒါေတွ မင်းယူထား။ စမ်းြကည့်၊ ကုိယ်ကိုယ်တိုင် မသိေသးတာတစ်ခုကို နှာေခါင်းေတာ့ ေနာက်ထပ် မရှုံ့လိုက်ပါနဲ့”
သစ်ရွက်ေြခာက်ကေလးနှစ်ရွက်ကို ချင်က ေဒါက်တာဘာရှမစ်အား ြပေသးသည်။ ေဒါက်တာရှမစ်လည်း သူ့လက်ေထာက် ချင် ေမ့ေမ့ေပျာက် ြဖစ်သွားလိမ့်မည်ဟု ေမှျာ်လင့်လျက် နှစ်ရွက်စလံုးကို ေြကာင်အိမ်ထဲတွင် ချိတ်ဆွဲထားလိုက်သည်။ ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်ြကာသည်အထိ ချင် ေမ့ေလျာ့ေနခဲ့ေလသည်။
တစ်ေန့ ေကျာင်းသားများအား သရုပ်ြပရန်အတွက် ဆရာတပည့်နှစ်ေယာက် ေခွးတစ်ေကာင်ကို ြပင်ဆင်ေန ြကသည်။ ေမ့ေဆးအရိှန်ေြကာင့် ေခွး၏အသက်ရှူရိှုက်နှုန်းမှာ ေရတွက်၍မရနိုင်ေလာက်ေအာင် ကျသွား၍ လှုံ့ဆွေဆးများကို ပျာပျာသလဲ ထုိုးေပးြကသည်။ သို့ေသာ် ေသွးခုန်ချက် အားေလျာ့ြမဲ ေလျာ့ေနေလသည်။
“ဒီေကာင်ကို ငါတို့ အသက်သွင်းေပးဖို့ မလွယ်ေတာ့ဘူးထင်တယ်” ဟု ရှမစ်က စိတ်ပျက် လက်ပျက်ြဖင့် ေြပာသည်။
“မဟုတ်ေသးဘူးဆရာ၊ ကျွန်ေတာ့်ဦးေလးေပးထားတဲ့ ေဆးထူး ေဆးဆန်းကို စမ်းြကည့်ဖို့ အချိန်ေကာင်းပါ ဆရာရဲ့”
ချင်သည် သစ်ရွက်နှစ်ရွက်ကို ေရထဲ ထည့်ေဖျာ်ြပီး ထူးဆန်းေသာ ထုိေဖျာ်ရည်ကို အသက်ငင်ေနေသာ ေခွးကိုယ်တွင်းသို့ ထိုးသွင်းေပးလိုက်သည်။ ေခွးမှာ နဂိုပံုစံအတိုင်း အသက်ကို စတင်၍ ရှူရိှုက်လာေလသည်။ သူတို့ မျက်စိေရှ့၌ ေတွ့ရပံုကို ချင်ေရာ ရှမစ်ပါ မယံုနိုင်ြကေပ။
သို့ေသာ် စမ်းသပ်မှုများကို လနှင့်ချီ၍ ြပုလုပ်လာြကြပီးေသာအခါ တရုတ်လူမျိုးတို့ ရာစုနှစ်ေပါင်းများစွာ ကတည်းက သံုးစွဲလာခဲ့ြကေသာ ထိုအံ့ဖွယ်ေဆး၀ါးကို အသက်ရှူရန် နိှုးဆွေပးေသာ တကယ့်အစွမ်းထက်ေဆး တစ်လက်အြဖစ် ချင်တို့ဆရာတပည့်နှစ်ေယာက်လံုး သေဘာေပါက် လက်ခံခဲ့ြကသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ “မာဟူ၀မ်”သည် “အက်ဖီဒရင်” ( Ephedrine ) အမည်ြဖင့် ကမ္ဘာ့တစ်ခွင်မှ မေရတွက်နိုင်ေသာ ပန်းနာရင်ကျပ်သမားများ၊ ေသွးချိန်ကျသူများ၊ ေသွးလန့်တတ်သူနှင့် ေသွးသွန်ေ၀ဒနာရှင်များအား ကယ်ဆယ် ေပးခဲ့ေသာ ေဆးြဖစ်လာခဲ့သည်။
ကျွန်ေတာ်သိသမှျသာ တင်ြပထားြခင်း ြဖစ်ပါသည်။
Lin Oo ( psy )
http://linoo-ayar.blogspot.com/2008/01/blog-post_05.html?showComment=1199615616553#c3370381378474960791'> January 6, 2008 at 2:33 AM
အေတာ်ဗဟုသုတရတဲ့ စာတစ်ပုဒ်ပဲ။