တနဂင်္ေနွေန့အေစာပုိင်းတွင် တရုတ်နုိင်ငံ၊ေြမာက်ဘက်တွင်ဗံုးများေပါက်ကဲွမှုေြကာင့် အနည်းဆံုးလူ(၂)ဦး ေသဆံုးခဲ့ေြကာင်း၊ ေပါက်ကဲွမှုသည် ေတာင်ဘက်တွင်တိဗက်နှင့် နယ်နမိတ်ထိ စပ်ေနသည့် Xinjiang Uighur ကုိယ်ပုိင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရေဒသ Kuqu တွင် လူ ၄၀၀ ခန့်ရှိသည့်ေနရာတွင် မနက် ၃း၂၀ နှင့် ၄း၀၀နာရီအချိန်တွင် ေပါက်ကဲွခဲ့ြခင်း ြဖစ်သည်ဟုုနုိင်ငံ ပုိင်သတင်းများကေဖါ်ြပထားသည်။
ယခုြဖစ်ပွားမှုသည် ရဲအရာရှိ(၁၆)ဦးေသဆံုးြပီး(၁၆)ဦးထက်မနည်း ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည့် တုိက်ခုိက်မှုြဖစ်ပွားြပီး ၃/၄ရက်အြကာတွင်် ထုိေဒသ၌ ထပ်မံြဖစ်ပွားခဲ့ြခင်းြဖစ်၍ အာဏာပုိင်များက လံုြခံုေရးတင်းြကပ်ထားရသည်။
နယ်စပ်ြမုိ့ြဖစ်သည့် Kashgarတွင် တနလင်္ာေန့တုိက်ခုိက်မှုြဖစ်ပွားြပီး အာဏာပုိင်များက လံုြခံုေရးကုိ ပုိမုိတင်းြကပ်လျက်ရှိြပီး အေ၀းေြပးလမ်းမြကီးများ၊ အစုိးရအေဆာက်အဦးများ၊ ေကျာင်းများ၊ ေဆးရံုးများတွင်လံုြခံုေရးစစ်ေဆးေရးဂိတ်များကုိ ပိုမုိချထားသည်။
အဆုိပါတုိက်ခုိက်မှုတွင် လူနှစ်ဦးသည် အနည်းဆံုးအိမ်လုပ်ဗုံ(၅)လံုးကုိ ရဲတုိ့ေနသည့် အေဆာက်အဦးသို့ မပစ်ချမီ အမိှုုိက်တင်ကုန်ကားြဖင့် ရဲအရာရိှများအုပ်စုလုိက်ရှိရာသုိ့ ၀င် တုိက်ခဲ့ြကသည်။
ရဲများက တုိက်ခုိက်သူ(၂)ဦးအား ဖမ်းဆီးြပီး စစ်ေဆးရာ Uighur ေဒသမှအသက် ၂၈နှစ်နှင့်၃၃နှစ်ရှိလူနှစ်ဦးြဖစ်ေြကာင်းေဖါ်ြပခဲ့သည်။ တုိက်ခုိက်မှု၏ ေနာက်ကွယ်တွင် အြကမ်းဖက်သမားများ ရှိနုိင်သည်ဟုရဲများကသံသယရှိေနသည်။
အေရှ့ Tarkistant လုိ့ေခါ်သည့် Xinjiang Uighur ကုိယ်ပုိင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ေဒသသည် ဆန်နီမွတ်စလင်တုိင်းရင်းသားမျုိးနွယ်စုများ ေနထုိင်ရာေဒသြဖစ်သည်။ တရုတ် နုိင်ငံ၏အေြခခံဥပေဒအရ Xinjiang ရှိ Uighur များသည် ကုိယ်ပုိင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရရှိြကေသာ် လည်းအချုိ့မှာလွတ်လပ်ေရးေတာင်းဆုိမှုြပုလုပ်ြကသည်။
တရုတ်နုိင်ငံ၊တုိင်းရင်းသားမျုိးနွယ်စုအများဆံုးကုိ လွှမ်းမုိးထားသည့် သန်းနှင့်ချီေသာ ဟန့်လူမျုိးများသည် လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ေပါင်း ၆၀ ေကျာ်ကတည်းက Xinjiang ေဒသသုိ့ေရွ့ ေြပာင်း လာခဲ့ြပီး ထုိေဒသ၏နုိင်ငံေရး၊ စီးပွါးေရး၊ ယဉ်ေကျးမှုများကုိ လွှမ်းမုိးချုပ်ကုိင်ထားသည် ဟု ေဒသခံများကမေကျနပ်မှုများြဖစ်ြကသည်။
ထုိမေကျနပ်မှုများက ၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင် ြပည်နယ်ြမုိ့ေတာ်၊ Urumqi တွင် လူေသသည့် ဘတ်စ်ကားဗံုးေပါက်မှုများ အြကိမ်ြကိမ်ြဖစ်ပွါးမှုပါ၀င်သည့် အြကမ်းဖက်မှုများသုိ့ ဦးတည် လာြကသည်။ အစုိးရအရာရှိများက ထုိတုိက်ခုိက်မှုများသည် လွတ်လပ်ေရးေတာင်းဆုိ သူတုိ့၏လက်ချက်ြဖစ်သည်ဟုြပစ်တင််ရှုတ်ချထားသည်။
တရုတ်အစုိးရက ခဲွထွက်ေရးသမားများကုိ Uighur အနည်းစုကသာေထာက်ခံြက သည်ဟုအခုိင်အမာေြပာဆုိေနသည်။
ေဒသဆုိင်ရာြပည်သူ့လံုြခံုေရးဋ္ဌာနက အေရှ့ Tarkistan Islamic လှုုပ်ရှားသူများက ဩဂုတ်လ(၁၈) ၀န်းကျင်တွင် အြကမ်းဖက်တုိက်ခုိက်မှုြပုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားမှုအား ေထာက်လှမ်းရရှိ ထားေြကာင်းေဖါ်ြပထားသည်။ လှုပ်ရှားမှုသည် လွတ်လပ်ေရး အတွက်ြဖစ်ြပီး Xinjiang ြပည်နယ် ကုိယ့်ြကမ္မာကုိယ်ဖန်တီးေရးြဖစ်သည်။
ယခင်လ တနဂင်္ေနွေန့တုိက်ခုိက်မှုြဖစ်ပွားသည့်ေနရာ၌ အြကမ်းဖက်သမားအုပ်စု (၅)ဦးကုိ ရဲများက နိှမ်နှင်းနုိင်ခဲ့သည်ဟုဆုိသည်။ အာဏာပုိင်များက အြကမ်းဖက်သူများသည် နုိင်ငံေရးလုပ်ရပ်တစ်ခုအေနြဖင့် အြကမ်းဖက်လုပ်ငန်းြပုလုပ်ရန် ြကံစည်ေနသည်ဟုေြပာဆုိ ထားပါသည်။
ယခုြဖစ်ပွားမှုသည် ရဲအရာရှိ(၁၆)ဦးေသဆံုးြပီး(၁၆)ဦးထက်မနည်း ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည့် တုိက်ခုိက်မှုြဖစ်ပွားြပီး ၃/၄ရက်အြကာတွင်် ထုိေဒသ၌ ထပ်မံြဖစ်ပွားခဲ့ြခင်းြဖစ်၍ အာဏာပုိင်များက လံုြခံုေရးတင်းြကပ်ထားရသည်။
နယ်စပ်ြမုိ့ြဖစ်သည့် Kashgarတွင် တနလင်္ာေန့တုိက်ခုိက်မှုြဖစ်ပွားြပီး အာဏာပုိင်များက လံုြခံုေရးကုိ ပုိမုိတင်းြကပ်လျက်ရှိြပီး အေ၀းေြပးလမ်းမြကီးများ၊ အစုိးရအေဆာက်အဦးများ၊ ေကျာင်းများ၊ ေဆးရံုးများတွင်လံုြခံုေရးစစ်ေဆးေရးဂိတ်များကုိ ပိုမုိချထားသည်။
အဆုိပါတုိက်ခုိက်မှုတွင် လူနှစ်ဦးသည် အနည်းဆံုးအိမ်လုပ်ဗုံ(၅)လံုးကုိ ရဲတုိ့ေနသည့် အေဆာက်အဦးသို့ မပစ်ချမီ အမိှုုိက်တင်ကုန်ကားြဖင့် ရဲအရာရိှများအုပ်စုလုိက်ရှိရာသုိ့ ၀င် တုိက်ခဲ့ြကသည်။
ရဲများက တုိက်ခုိက်သူ(၂)ဦးအား ဖမ်းဆီးြပီး စစ်ေဆးရာ Uighur ေဒသမှအသက် ၂၈နှစ်နှင့်၃၃နှစ်ရှိလူနှစ်ဦးြဖစ်ေြကာင်းေဖါ်ြပခဲ့သည်။ တုိက်ခုိက်မှု၏ ေနာက်ကွယ်တွင် အြကမ်းဖက်သမားများ ရှိနုိင်သည်ဟုရဲများကသံသယရှိေနသည်။
အေရှ့ Tarkistant လုိ့ေခါ်သည့် Xinjiang Uighur ကုိယ်ပုိင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ေဒသသည် ဆန်နီမွတ်စလင်တုိင်းရင်းသားမျုိးနွယ်စုများ ေနထုိင်ရာေဒသြဖစ်သည်။ တရုတ် နုိင်ငံ၏အေြခခံဥပေဒအရ Xinjiang ရှိ Uighur များသည် ကုိယ်ပုိင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရရှိြကေသာ် လည်းအချုိ့မှာလွတ်လပ်ေရးေတာင်းဆုိမှုြပုလုပ်ြကသည်။
တရုတ်နုိင်ငံ၊တုိင်းရင်းသားမျုိးနွယ်စုအများဆံုးကုိ လွှမ်းမုိးထားသည့် သန်းနှင့်ချီေသာ ဟန့်လူမျုိးများသည် လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ေပါင်း ၆၀ ေကျာ်ကတည်းက Xinjiang ေဒသသုိ့ေရွ့ ေြပာင်း လာခဲ့ြပီး ထုိေဒသ၏နုိင်ငံေရး၊ စီးပွါးေရး၊ ယဉ်ေကျးမှုများကုိ လွှမ်းမုိးချုပ်ကုိင်ထားသည် ဟု ေဒသခံများကမေကျနပ်မှုများြဖစ်ြကသည်။
ထုိမေကျနပ်မှုများက ၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင် ြပည်နယ်ြမုိ့ေတာ်၊ Urumqi တွင် လူေသသည့် ဘတ်စ်ကားဗံုးေပါက်မှုများ အြကိမ်ြကိမ်ြဖစ်ပွါးမှုပါ၀င်သည့် အြကမ်းဖက်မှုများသုိ့ ဦးတည် လာြကသည်။ အစုိးရအရာရှိများက ထုိတုိက်ခုိက်မှုများသည် လွတ်လပ်ေရးေတာင်းဆုိ သူတုိ့၏လက်ချက်ြဖစ်သည်ဟုြပစ်တင််ရှုတ်ချထားသည်။
တရုတ်အစုိးရက ခဲွထွက်ေရးသမားများကုိ Uighur အနည်းစုကသာေထာက်ခံြက သည်ဟုအခုိင်အမာေြပာဆုိေနသည်။
ေဒသဆုိင်ရာြပည်သူ့လံုြခံုေရးဋ္ဌာနက အေရှ့ Tarkistan Islamic လှုုပ်ရှားသူများက ဩဂုတ်လ(၁၈) ၀န်းကျင်တွင် အြကမ်းဖက်တုိက်ခုိက်မှုြပုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားမှုအား ေထာက်လှမ်းရရှိ ထားေြကာင်းေဖါ်ြပထားသည်။ လှုပ်ရှားမှုသည် လွတ်လပ်ေရး အတွက်ြဖစ်ြပီး Xinjiang ြပည်နယ် ကုိယ့်ြကမ္မာကုိယ်ဖန်တီးေရးြဖစ်သည်။
ယခင်လ တနဂင်္ေနွေန့တုိက်ခုိက်မှုြဖစ်ပွားသည့်ေနရာ၌ အြကမ်းဖက်သမားအုပ်စု (၅)ဦးကုိ ရဲများက နိှမ်နှင်းနုိင်ခဲ့သည်ဟုဆုိသည်။ အာဏာပုိင်များက အြကမ်းဖက်သူများသည် နုိင်ငံေရးလုပ်ရပ်တစ်ခုအေနြဖင့် အြကမ်းဖက်လုပ်ငန်းြပုလုပ်ရန် ြကံစည်ေနသည်ဟုေြပာဆုိ ထားပါသည်။
လင်းဦး(စိတ်ပညာ)
http://linoo-ayar.blogspot.com/2008/08/blog-post_10.html?showComment=1218367065168#c1904729321252440912'> August 10, 2008 at 4:17 AM
စစ်ပွဲ၊ စစ်ပွဲ၊ စစ်ပွဲေတွေြကာင့် လူြကီး၊ လူငယ်၊ ကေလးေတွ အသက်အိုးအိမ်ဆံုးရှုံးရတယ်၊ ပင်ပန်းစွာနဲ့အသက်ရှင်ြကရတယ်၊ စိုးရိမ်ေြကာင့်ြကစွာနဲ့ေနြကရတယ်... ဒါမျိုးအြဖစ်ေတွ လူသားမှန်သမှျမြကံုရေစဖို့ ဆုေတာင်းပါတယ်.....
ကဗျာတဖက်၊ စာတဖက်၊ ဂစ်တာတဖက်၊ စစ်ပွဲတဖက်နဲ့အကိုအတွက်.....
ညီမေလး မလတ်
http://linoo-ayar.blogspot.com/2008/08/blog-post_10.html?showComment=1218474642134#c8697313840724362153'> August 11, 2008 at 10:10 AM
စစ်ပွဲဆိုတာကို ေမွးကတည်းက တစ်ခါမှမြကံုဖူးေသးဘူး။
ကိုလင်းဦးတင်ထားတဲ့ ပံုေတွကိုြကည့်ြပီး ဒီတစ်သက် မြကံုရပါေစနဲ့လို့လဲ ဆုေတာင်းမိပါတယ် ။