ေထာင်ေပါင်းများစွာေသာ ြကည့်ရှု့သူများ အဆိုပါ Facebook အင်တာနက်စာမျက်နှာသို့ လာေရာက်ြကည့်ရှု့ြခင်းနှင့်အတူ လှုပ်ရှားေြပာင်းလဲေရး၀ါဒီများအေနြဖင့် ေနာက်ထပ် ကေသာင်း ကနင်းြကီးတစ်ခု ေအာင်ြမင်စွာ ထပ်မံြဖစ်ေပါ်လာေတာ့မည်ဟု ေမှျာ်လင့်ေနခဲ့ြကသည်။ သို့ရာတွင် ေမလ ၄ရက်ေန့ ေရာက်သည့်အခါ ကိုင်ရိုြမို့၏ လမ်းများသည် ပံုမှန်ြငိမ်သက်ေနခဲ့သည်။
အဘယ်ေြကာင့်နည်း။ ဘာေတွြဖစ်ခဲ့သနည်း။ Facebook အေနြဖင့် စည်းရံုး လံှု့ေဆာ်သူများ အတွက် ေတာ်လှန်ေရးလက်နက်တစ်ခုြဖစ်ရန်ဆိုြပီး ကမ္ဘာတစ်၀ှမ်းရိှ အစိုးရဆန့်ကျင်သူများ၏ ကွန်ရက်ြကီးတစ်ဖွယ် ေဆာင်ရွက်ြပီး ၎င်းတို့အား ရက်စက်သည့် အစိုးရများကို ဆန့်ကျင်ရာတွင် ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ရန်အတွက် အေထာက်အကူေပးသည့် စွမ်းပကားြကီးမားသည့် နည်းလမ်းအြဖစ် ရပ်တည်လိမ့်မည်ဟု ေမှျာ်လင့်ထားခဲ့ြခင်း ြဖစ်သည်။ အီဂျစ်တွင်မူ အစိုးရဆန့်ကျင်ရန် လံှု့ေဆာ်သူ များမှာ ေမှျာ်လင့်ချက်များ မြပည့်သြဖင့် စိတ်ပျက်ေနြကသူများ ြဖစ်သည်။ ကိုင်ရိုြမို့ရိှ လူ့အခွင့် အေရးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ ပညာရှင်တစ်ဦး၏ ေြပာြကားချက်အရ “Facebook အေပါ်ရိှ လံှု့ေဆာ် သူများ မေအာင်ြမင်ြခင်းသည် အင်တာနက်ေပါ်ရိှ လူမှုဆက်ဆံေရးစာမျက်နှာများအား ြပင်ပတွင် အမှန်တကယ် ဆန္ဒြပသူများ ြဖစ်ေပါ်လာရန်အတွက် အသံုးြပုရာတွင် ကန့်သတ်မှုများ ရိှေနြခင်းကို ြပသလိုက်ြခင်း ြဖစ်သည်”ဟု ေြပာြကားခဲ့သည်။
ဤကဲ့သို့ စိတ်ပျက်စရာရလဒ်များမှာ နည်းပညာအသစ်များအတွက် ြဖစ်ေနကျ သဘာ၀သာ ြဖစ်ပါသည်။ နည်းပညာအသစ်များမှာ ကမ္ဘာြကီးကို ေြပာင်းလဲေပးသကဲ့သို့ရိှသလို အချို့ ကိစ္စများ တွင် ယခင်အေြခအေနများ ကဲ့သို့ပင် ချန်လှပ်ထားေလ့ရိှသည်။ အီဂျစ်လှုပ်ရှားသူများ သင်ခန်းစာ ရရိှလိုက်သည့်အချက်များမှာ လူမှုေရးစာမျက်နှာများအေနြဖင့် online ရိှေနသည်နှင့် ြပင်ပကမ္ဘာ (real world) တွင် အမှန်တကယ် လှုပ်ရှားမှုများ ြဖစ်ေပါ်လာလိမ့်မည်ဟု ေမှျာ်လင့်မထားနိုင်ြခင်းပင် ြဖစ်သည်။ Facebook အေနြဖင့် အခွင့်အေရးများ ဖန်တီးေပးနိုင်သည်မှာ မှန်သည်။ ဥပမာ- ယင်းအင်တာနက်စာမျက်နှာမှ မိမိတို့ဘ၀အတွက် ေရွှလက်မှတ်ကို ကိုယ်တိုင် ေရးသားနိုင်သည့် အခွင့်အေရး ရရိှနိုင်မည်ြဖစ်ေသာ်လည်း၊ ထိုသုိ့ အင်တာနက်စာမျက်နှာစာမျက်နှာေပါ်တွင် ေရးသား ထားသည့်လက်မှတ်နှင့် အမှန်တကယ်လက်မှတ် မတူညီနိုင်ပါ။ Facebook ဘာေတွ ေဆာင်ရွက်ေပးနိုင်သည်နည်း၊ Facebook မလုပ်ေပးနိုင်သည်မှာ မည်သည်တို့နည်း ။
သင်လိုချင်သည့်အရာမှာ မိမိတို့၏ ရည်ရွယ်ချက်၊ ခံယူချက်များ အတွက် အဆေပါင်းများစွာ တိုးတက်မှုြဖစ်လိုလှျင် Facebook နှင့် နိှုင်းယှဉ်သာ ေလာက်သည့် ပိုမိုေကာင်းသည့် အရာမရိှပါ။ အဘယ်ေြကာင့်ဆိုေသာ် အဆိုပါ ကွန်ရက်အား အေတွးအေခါ်၊ အယူအဆများ လှျင်ြမန်စွာ ြပန့်ပွား နိုင်ရန်နှင့် သာမန်လူတစ်ဦးမှ မြကံဆနိုင်ေလာက်ေအာင် ြမန်ြမန်နှင့် ေ၀းေ၀း စိမ့်၀င်နိုင်ေစရန် ဖန်တီးထားြခင်း ြဖစ်သည်။ Facebook အား တိုးပွားလာသည့် ေရထုြကီးတစ်ခုအြဖစ် တင်စားမည် ဆိုပါက အဆိုပါေရထုြကီးအား တွန်းအားများ တိုးပွားြဖစ်ေပါ်လာေစရန်အတွက်မူ အေြခခံ အေဆာက်အံုေကာင်းများြဖစ်ေသာ ေကာင်းစွာ စီမံေဆာက်လုပ်ထားသည့် ေရသွယ်ေြမာင်းများ ေဆာက်လုပ်ြပီး ေရစီးအား ပို၍ေကာင်းမွန်လာေစရန် ေဆာင်ရွက်ရမည် ြဖစ်သည်။
ြမန်မာနိုင်ငံ၏ နှိပ်ကွပ််ခံခဲ့ရသည့့် ဘုန်းြကီးများအား ေထာက်ခံအားေပးသည့် အဲလက်ဘူက်ဘိုင်ဒါး (Alex Book Binder)၏ အုပ်စုသည် အဖွဲ့၀င်အင်အား ၃၀၀,၀၀၀ အထိ တိုးပွား လာခဲ့ေသာ်လည်း အဆိုပါ အဖွဲ့အေနြဖင့် ထိုသို့ Online မှ လံှု့ေဆာ်သည့်နည်းလမ်းအြပင် အြခားေသာ နည်းစနစ်များကိုပါ ၎င်းတို့၏ ရည်ရွယ်ချက်အထေြမာက်ေစရန် အသံုးြပုခဲ့ြကသည်။ သမားရိုးကျေထာက်ခံအားေပးေနသည့် အဖွဲ့များြဖစ်ေသာ Amnesty International (အြပည်ြပည် ဆိုင်ရာ လွတ်ြငိမ်းချမ်းသာခွင့်အဖွဲ့)၊ Burma Campaign UK စသည်တို့နှင့် လက်တွဲကာ လန်ဒန်၊ ပဲရစ်၊ မဲလ်ဘွန်း၊ ဆိုးလ်၊တိုင်ေပ၊ ဗီယက်နာနှင့် ၀ါရှင်တန်စသည့် ြမို့ြကီးများ အပါအ၀င် ကမ္ဘာ တစ်၀ှမ်းရိှ ြမို့များ၏ လမ်းများေပါ်သို့ လူေထာင်ေပါင်းများစွာထွက်ြပီး ချီတက်ဆန္ဒြပမှုများ ြဖစ်ေပါ်လာေစရန် ေဆာင်ရွက်နိုင်ခဲ့သည်။ Burma Campaign UK အားစီစဉ် ညွှန်ြကားသူ ဟက်ဖါေမနားမှ ေြပာြကားရာတွင် “Facebook ၏ ြကိုးပမ်းေဆာင်ရွက်မှုများေြကာင့် ြမန်မာနိုင်ငံရိှ နှိပ်ကွပ်ခံ ဘုန်းြကီးများ အေရးသည် တစ်ကမ္ဘာလံုးအသိ ြဖစ်ခဲ့ရေြကာင်း၊ ၎င်းတို့အေနြဖင့် မိမိတို့ Burma Campaign မှ မေဆာင်ရွက်နိုင်သည်များကို ေအာင်ြမင်စွာလုပ်ေဆာင်နိုင်ခဲ့ေြကာင်း” ေြပာြကား သွားခဲ့သည်။ Facebook အား သတင်းအချက်အလက်ဖလှယ်ြခင်းဟူသည့် အချက်ကို ဗဟိုထားြပီး တည်ေဆာက်ထားြခင်းြဖစ်ပါသည်။ Facebook တည်ေထာင်သူ နှင့် CEO ြဖစ်သူ Mark Zuckerberg ၏ အဆိုအရမူ “ဆက်ဆံေရး” အေပါ် တည်ေထာင်ထားြခင်း ြဖစ်သည်။ ရရိှြပီးသား ဆက်ဆံေရးကို ပိုမိုခိုင်မာေအာင် လုပ်ေဆာင်ရာတွင် Facebook အသံုး၀င်မှု ၏ တန်ဖိုး မြဖတ်နိုင်ပါ။ ကေနဒါ နိုင်ငံမှ အေသးဆံုး ရင်းနှီးြမှပ်နှံသူတို့ လိုချင်သည်မှာလည်း အဆိုပါ ၀န်ေဆာင်မှုမျိုးြဖစ်သည်။
“Facebook” အေပါ်မှ အဘွားအိုများ (Grannies on Facebook)ဟု လူသိများသည့် “Canaccord and Other ABCP Clients” တို့သည် ၎င်းတို့၏ ပွဲစားမှ ရင်းနှီးြမှပ်နှံမှုများအား ပစ္စည်းေပါ် အေြခခံသည့် စီးပွားေရးအေပါ်ြမှပ်နှံလိုက်ြခင်းြဖင့် မိမိတို့၏ တစ်ဘ၀စာ စုေဆာင်းေငွများ ဆံုးရံှုးခဲ့ရသည်။ Facebook အုပ်စုမှ ၎င်းတို့၏ နစ်နာမှုများကို မှျေ၀ခံစားေပးြပီး သဘာ၀ကျသည့် အြကံေပး ြငင်းခံုမှုများ ြပုလုပ်ခဲ့သည်။ ဧြပီလတွင် “ေဒါသပုန်ထေနသည့် အဖွားအို ၃၀၀” တို့သည် ဗင်ကူးဗားတွင် ြပုလုပ်ေနသည့် ဘဏ္ဍာေရးြပန်လည် ြပင်ဆင်ေရးသားသည့် အစည်းအေ၀းသို့ အတင်း၀င်ေရာက်ခဲ့သည်။ Facebook ေပါ်ရိှ ၎င်းတို့အုပ်စုကို ဖန်တီးခဲ့သူ Brian Hunter ၏ ေြပာဆိုမှုအရ “ကျွန်ေတာ်တို့၏ ယှဉ်ြပိုင်ဘက်တို့သည် မိမိ တို့၏ ေခါင်းများအား ြဖုတ်ြပီး မိမိတို့၏ လက်ထဲသို့ ထိုးထည့်ြခင်း ခံခဲ့ရသည်”။ ရလဒ်အြဖစ် Canaccord နှင့် အြခားေသာ အဖွဲ့အစည်းများမှ အဖွားအိုများ အုပ်စု၏ ဆံုးရံှုးမှုများအား အြပည့်အ၀ ြပန်လည် ေလျာ်ေြကးေပးရန် ကတိြပုခဲ့ရသည်။
Facebook ၏ ဗျူဟာေြမာက်သည့် ထူးချွန်မှုတစ်ခုမှာ cyber ကမ္ဘာနှင့် ြပင်ပကမ္ဘာအစစ် တို့ကို ေပါင်းစပ်ထားြခင်းပင်ြဖစ်သည်။ Facebook ၏ ေတာ်လှန်ေရးေအာင်ြမင်ရြခင်းသည် Cyberworld (social network)နှင့် ကမ္ဘာအစစ်တို့ြကား ဆက်စပ်ေပးနိုင်ြခင်းေြကာင့် မဟုတ်ပါ။ Facebook သည် ဆိုက်ဘာကမ္ဘာမဟုတ်ဘဲ ကမ္ဘာအစစ်အား ဆိုက်ဘာကွန်ရက်ေပါ်သို့ တိုးချဲ့ကာ တည်ေထာင်လာြခင်းပင်ြဖစ်သည်။ Zuckerberg ၏ အဆိုအရ Facebook သည် လူသားများ သတင်းအချက်အလက်ကို ကမ္ဘာအစစ်တွင် ဖလှယ်ြကသကဲ့သို့ ဆိုက်ဘာကွန်ရက်တွင်လည်း ေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် ကူညီေပးြခင်းြဖစ်ပါသည်။ Facebook ေပါ်တွင် အဆိုပါဆက်နွယ်မှုမှာ ပို၍ ထိေရာက်ြပီး တန်ဖိုး ြမင့်မားသည့် ရလာဒ်များ ရရိှေစနိုင်ပါသည်။ Facebook ၏ အုပ်စုများမှာ လူသားစင်စစ်များ ြဖစ်ြကေသာ်လည်း ဆက်သွယ်မှုများကို ဆိုက်ဘာကွန်ရက်ေပါ်တွင် ေဆာင်ရွက်ြကြခင်းြဖစ်သည်။ ထုိ့ေြကာင့်လည်း ဆက်သွယ်ေဆာင်ရွက် မှုများကို လှျပ်တြပက် လှျင်ြမန်မှုရိှသကဲ့သို့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နယ်ြခားစီးမျဉ်းမရိှ ြဖစ်လာသည်။
အကယ်၍ အင်တာနက်၏ အေြခခံအစိတ်အပိုင်းကို ဘိုက်(byte) သို့မဟုတ် အက္ခရာ (Character)ဟု သတ်မှတ်မည်ဆိုလှျင် Facebook ၏ အေြခခံအစိတ်အပိုင်းမှာ လူသားတစ်ဦးစီ (individual) ပင် ြဖစ်သည်။ အဆိုပါလူသားများသည် အင်အားရိှေသာ၊ ထိုးထွင်းတီထွင်ဉာဏ်ရိှေသာ၊ တက်ြကွစွာ ဖန်တီးယူတတ်ေသာသူများ ြဖစ်ြကသည်။ ထို့ေြကာင့်လည်း အဆိုပါ အစိတ်အပို်င်းများသည်ပင်လှျင် လွန်စွာမှတန်ဖိုး ြမင့်မားသည်။ အဆိုပါတန်ဖိုးြဖင့်ပင် Facebook အေနြဖင့် ဆက်သွယ်ေဆာင်ရွက်မှု အားလံုးတွင် အဖိုးအနဂ္ဂြဖင့် ဖလှယ်နိုင်ပါသည်။ Facebook သည် သတင်းေပးပို့သူ (messenger) ြဖစ်နိုင်ေသာ်လည်း သတင်းကို ေရးသားသူမှာ လူသားများပင်ြဖစ်သည်။ အမှန်တကယ်အားြဖင့် ပရိုဂရမ်တစ်ခုအား ေရးသားြပီး Facebook အေပါ်တွင် စိတ်တူ ကိုယ်တူ ရိှသူများနှင့် စိတ်ထား မတိုက်ဆိုင်သူများ သန်းေပါင်းများစွာတို့မှ တြပိုင်နက်အသံုးြပုနိုင်ရန် လုပ်ေဆာင်ေပးနိုင်ပါသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံမှ တာ၀န်ရိှသူများအေနြဖင့် Facebook ၏ စည်းရံုးဖွဲ့စည်းနိုင်မှု စွမ်းအားကို နားလည် သေဘာေပါက်ပံု ရပါသည်။ ထို့ေြကာင့်ပင် ေအာင်ြမင်မှုမရိှခဲ့သည့် ဆန္ဒြပမှုကို Facebook ေပါ်မှ စီစဉ်ခဲ့သူ အသက် ၂၇နှစ်အရွယ် Ahmed Maher Ibrahim အား ေထာင်၌ ၁၂နာရီြကာ ဖမ်းဆီးကာ ရိုက်နှက်ခဲ့ြခင်း ြဖစ်သည်။ Ahmed Maher Ibrahim ထံမှ တာ၀န်ရိှသူများသည်ှ Facebook ၏ password အား ေပးအပ်ရန် ေတာင်းဆိုခဲ့သည်။
တာ၀န်ရိှသူများမှ Facebook အေြကာင်း မည်၍မည်မှျ နားလည်ြပီး လံှု့ေဆာ်ေရး သမားများမှ လက်နက်အြဖစ် အသံုးြပုေနမှုအား အြမစ်ြဖတ်ဖယ်ရှားနိုင်ြပီေလာ ဟူသည်ကား ေြဖရန် ခက်ခဲပါသည်။ Facebook မှ ေန၍ အီဂျစ်ြပည်သူများလမ်းေပါ်သို့ ထွက်လာေစရန်လံှု့ေဆာ်သည့် သတင်းလွှင့်သည် ့အခါတွင်သာ ထပ်မံ၍ ေစာင့်ြကည့်ရန်သာ ရိှပါေတာ့သည်။
http://linoo-ayar.blogspot.com/2008/07/tool-of-revolution.html?showComment=1216909846912#c5906175738423130066'> July 24, 2008 at 7:30 AM
facebook ကို game ေဆာ့ဖို့နဲ့ social network အေနနဲ့ပဲသိခဲ့တာ ကိုလင်းဦး ေဆာင်းပါးဖတ်ရမှ သူလုပ်နိုင်တာ အေတာ်များမှန်းရေတာ့တယ် :)
http://linoo-ayar.blogspot.com/2008/07/tool-of-revolution.html?showComment=1216916910184#c8828793788363058674'> July 24, 2008 at 9:28 AM
ကိုလင်းဦး ေရ.. ေဆာင်းပါေလးေကာင်းတယ်ဗျာ.. Facebook ရဲ့ တန်ဖိုးရှိမှုေလးပါေပါ်ထွက်လာတယ်..
http://linoo-ayar.blogspot.com/2008/07/tool-of-revolution.html?showComment=1216981870650#c1346867250767942980'> July 25, 2008 at 3:31 AM
ေတာ်ေတာ်ဗဟုသုတ ရတယ်ဗျို့…ကွျန်ေတာ်လံုးလံုးမသိတာေတွ