First Round မှာ ဘယ်သူနိုင်ခဲ့သလဲဆိုတာ သိြပီးသားြဖစ်မယ်လို့ထင်ပါတယ်။ သို့ေသာ် သူတို့ ဘယ်လိုအေြကာင်းအရာေတွနဲ့ ဘယ်လို စကားရည်လုြပီး ြပိုင်ခဲ့သလဲဆိုတာ သိချင်တဲ့သူေတွ ရိှမယ်ထင်လို့ ဒီလို ကျွန်ေတာ် တင်ြပလိုက်ရြခင်းြဖစ်ပါတယ်။ ကျွန်ေတာ် ပထမပိုင်းနဲ့ ဒုတိယပိုင်းဆိုြပီး တင်ြပပါ့မယ်။

ြပုလုပ်သည့်ေနရာ ။ မစ္စစ္စပီ တက္ကသိုလ်ေကျာင်း၀င်း
Moderator(ဦးေဆာင်သူ) ။ Jim Lehrer (ဂျင်ေလဟ်ရာ)

ေလဟ်ရာ ။ လူြကီးမင်းများခင်ဗျား၊ ယေန့ည ဒီအချိန်မှာ စီပွားေရးြပန်လည်ထူေထာင်
ေရးအစီအစဉ် (Financial recovery plan) အေပါ် လူြကီးမင်းတို့ရဲ့ ရပ်တည်ချက်က ဘယ်လိုပါလဲ။ ပထမဦးဆံုး ဆီနိတ်တာ အိုဘားမားေြဖပါ။ (၂)မိနစ် အချိန်ရပါတယ်။

အိုဘားမား။ ဟုတ်ကဲ့ ေကျးဇူးတင်ပါတယ် ဂျင်၊ ေကာ်မရှင်ကိုေရာ၊ မစ္စစ္စပီတက္ကသိုလ်ကိုလည်း ယခုလို စကားရည်လုပွဲကို တာ၀န်ယူြပုလုပ်ေပးလို့ ေကျးဇူးတင်ပါသည်။ ကျွန်ေတာ့်အေနနှင့် တိုင်းြပည် ရဲ့ ေရှ့ေရးကို ေဆွးေနွးတိုင်ပင်ဖို့အတွက်ဆိုရင် ဒီထက်ပိုြပီး အေရးြကီးသည်ဆိုသည့်အချိန် စဉ်းစား ြကည့်လို့ မရပါဘူး။ အားလံုးသိြကတဲ့ အတိုင်းပါပဲ၊ ကျွန်ေတာ်တို့ဟာ ယခုအခါမှာ အေမရိကန်နိုင်ငံရဲ့ အေရးြကီးသည့် (ေြပာင်းလဲမှု ြပုလုပ်ရမည့်) အချိန်ကို ေရာက်ရိှေနပါြပီ။ ကျွန်ေတာ်တို့တိုင်းြပည်ဟာ ယေန့အခါမှာ စစ်ပွဲြကီး (၂)ခုမှ ပါ၀င်ဆင်နွှဲေနရတယ်။ ြပီးေတာ့ စီးပွားပျက်ကပ်ြကီး (Great Depression) ြပီး အဆိုး၀ါးဆံုးေသာ စီးပွားေရးြပဿနာြကီးနှင့် ရင်ဆိုင်ေနရသည့် အချိန် ြဖစ်ပါတယ်။

Wall Street အေြကာင်း ကျွန်ေတာ်တို့ အေတာ်များများ ြကားသိြပီးြဖစ်ပါတယ် သို့ေသာ် Main Street (ြပည်တွင်းစီးပွားေရးလုပ်ငန်းရှင်များ) သည်လည်း ယခုအချိန်တွင် ခက်ခက်ခဲခဲ ရုန်းကန်ေနြကရသည်မှာ အေတာ်ေလးြကာသွားြကြပီဟု ထင်ပါသည်။ ဒါဟာလည်း အားလံုးသိြကသည့် အတိုင်း နိုင်ငံ၏ စီးပွားေရးကဏ္ဍအားလံုးအေပါ် ထိခိုက်မှု၊ အကျိုးသက်ေရာက်မှု ရိှသွားနိုင်ပါသည်။

ခင်ဗျားတို့ ေတွးမိေနြကလိမ့်မည်၊ ဘာကိုလဲဆိုေတာ့ “ကျွန်ေတာ့်တို့အေပါ် ဘယ်လိုအကျိုုးသက်ေရာက်မှု ရိှနိုင်မလဲ၊ ကျွန်ေတာ်တို့၏ အိုးအိမ်များအေပါ် ဘယ်လိုအကျိုုး သက်ေရာက်မှု ရိှနိုင်မလဲ၊ ကျွန်ေတာ်တို့၏အလုပ်များအေပါ် ဘယ်လိုအကျိုုးသက်ေရာက်မှု ရိှနိုင်မလဲ၊ ကျွန်ေတာ်တို့၏ ပင်စင်စားကာလအတွက် စုေဆာင်းထားမှုများအေပါ် ဘယ်လိုအကျိုုးသက်ေရာက်မှု ရိှနိုင်မလဲ၊ ကျွန်ေတာ်တို့၏ သားသမီးများကို တက္ကသိုလ် ေကာလိပ်များသို့ ေစလွှတ်နိုင်ေရးအေပါ် ဘယ်လိုအကျိုုးသက်ေရာက်မှု ရိှနိုင်မလဲ ။ဒါ့ေြကာင့်လည်း ကျွန်ေတာ်တို့ ဒီြပဿနာအေပါ် လျင်ြမန်စွာ တုန့်ြပန်ဖို့ လိုပါတယ်။ သတိရိှရိှနှင့် တုန့်ြပန်ဖို့လည်း လိုပါသည်။ ကျွန်ေတာ့်အေနနဲ့ အခွန်ေပးေဆာင်ေနတဲ့ သူများကို အကာအကွယ်ေပးရင်း စီပွားေရးကို ကယ်တင်ေပးနိုင်မည့် အြကံေပးတင်ြပမှုများ ြပုလုပ်ခဲ့ြပီး ြဖစ်ပါတယ်။

နံပါတ်(၁) ဒီကယ်တင်ေရးအစီအစဉ် တစ်ခုလံုးအေပါ် ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ (Oversight) လိုအပ် ပါတယ်။ ေဒါ်လာ ဘီလီယံ(၇၀၀) ဆိုတာဟာ အမှန်ေတာ့ ြကီးမားသည့် ေငွေြကး ပမာဏ ြဖစ်ပါတယ်။

နံပါတ်(၂) ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ အခွန်ေပးေဆာင်သူေတွဟာ သူတို့ရဲ့ ေငွေတွကို စွန့်စားြပီး ရင်းနှီးြမှပ်နှံြကသည့်အခါ ၎င်းတို့၏ ေငွများအား ြပန်လည်ရရိှနိုင်ရန် ြပုလုပ်ေပးရ မည်ြဖစ်သည့်အြပင် စီးပွာေရးြပန်လည် ေကာင်းမွန်လာသည့်အချိန်တွင် အြမတ်အစွန်းများ ရရိှလာနိုင် ေစရန် ေဆာင်ရွက်ေပးရမည် ြဖစ်သည်။
နံပါတ်(၃) အေရးြကီးသည့်အချက်မှာ အခွန်ေပးေဆာင်သူများ၏ ေငွများ သည် ကုမ္ပဏီအမှုေဆာင်များ၏ ဘဏ်စာရင်းများထဲသို့ မေရာက်ရိှသွားေစရန်နှင့် တံစိုးလက်ေဆာင်များ အြဖစ် မေရာက်ရိှသွားေစရန် သတိြပုေဆာင်ရွက်သွားရမည် ြဖစ်သည်။

နံပါတ်(၄) ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ အိမ်ပိုင်ရှင်များအား အကူအညီေပးနိုင်ရန် သတိြပုလုပ်ေဆာင်သွားရမည်ြဖစ်သည်။ အဘယ့်ေြကာင့်ဆိုေသာ် ယေန့ြကံုေတွ့ေနရသည့် စီးပွားေရး အြကပ်အတည်းြကီးမှာ အဆိုပါအိမ်ပိုင်ရှင်များအေနြဖင့် အေြကွးဆံုးရံှုးမှုများေြကာင့် ြဖစ်ေနရြခင်း ြဖစ်သည်။
ကျွန်ေတာ်တို့အေနြဖင့် လက်ခံထားရမည့် အချက်တစ်ချက်မှာ ယခုြပဿနာ သည် သမ္မတေဂျာ့ဘွတ်ရှ်၏ (၈)နှစ်ေကျာ်ကာလ ြကာြမင့်လာြပီြဖစ်သည့် မေအာင်ြမင်သည့် စီးပွားေရး ေပါ်လစီများ၏ ေနာက်ဆံုးရလဒ်ြဖစ်ေနြခင်းပင် ြဖစ်သည်။ ၎င်းေပါ်လစီမှာ ကွပ်ကဲ ထိန်းသိမ်းမှုများ၊ ဥပေဒများ (Regulation) နှင့် သံုးစွဲသူများအား အကာအကွယ်ေပးသည့် အစီအစဉ်များကို ဖယ်ရှားြပီး ြကွယ်၀ချမ်းသာြပီးသူများအေပါ် ပိုမို၍ အကာအကွယ်ေပးြခင်းြဖင့် စည်းစိမ်ချမ်းသာများ အလိုလို ကျလာနိုင်သည်ဆိုသည့် ေပါ်လစီပင်ြဖစ်သည်။ ၎င်းေပါ်လစီအား ဆီနိတ်တာ မတ်ကိန်းကလည်း ေထာက်ခံခဲ့ပါသည်။ ထိုေပါ်လစီေအာင်ြမင်ြခင်း မရရိှခဲ့ပါ။

ကျွန်ေတာ့်အြမင်အရ စီပွားေရး၏အေြခခံကို အလယ်အလတ်တန်းစား လူထုမှ မှျတသည့် ရရိှခံစားမှု အခွင့်ရိှ/မရိှြဖင့် တိုင်းတာရမည်ဟု ထင်ပါသည်။ ထုိ့ေြကာင့်လည်း ကျွန်ေတာ်သမ္မတေနရာကို ၀င်ေရာက်ယှဉ်ြပိုင်ရြခင်းြဖစ်ပါသည်။ ဒီအေြကာင်းအရာကိုပဲ ယေန့ည ကျွန်ေတာ်တို့ ေဆွးေနွးရန် ေမှျာ်လင့်ပါသည်။

ေလဟ်ရာ ။ ဆီနိတ်တာမတ်ကိန်း ခင်ဗျားအလှည့်ြဖစ်ပါသည််၊ (၂)မိနစ် အချိန်ရပါသည်။

မတ်ကိန်း ။ ဟုတ်ကဲ့ ေကျးဇူးတင်ပါတယ် ဂျင်၊ အားလံုးကိုလည်း ေကျးဇူးတင်ပါတယ်။ ဒီကေန့ည ကျွန်ေတာ့်အေနနဲ့ ၀မ်းနည်းစရာ စကာတစ်ခု အရင်ေြပာြကားလိုပါသည်။ ဆီနိတ်တာ ကေနဒီ ေဆးရံုတင်ထားရပါသည်။ ကေနဒီသည် ကျွန်ေတာ်တို့အားလံုးအတွက် ခင်မင်ရင်းနှီးရသည့် မိတ်ေဆွေကာင်းတစ်ဦး ြဖစ်ပါသည်။ ဆီးနိတ်ရဲ့ ြခေသင့်္ြကီးတစ်ေကာင်ြဖစ်သည့် ကေနဒီအတွက် ကျွန်ေတာ်တို့ ဆုမွန်ေကာင်း ေတာင်းေပးပါသည်။ မစစ္စပီတက္ကသိုလ်ကိုလည်း ယခုလိုပွဲမျိုး စီစဉ်ကျင်းပ ေပးလို့ ေကျးဇူးတင်ရိှပါသည်။
ဂျင်ေရ၊ ဒီရက်ပိုင်းေတွမှာ ကျွန်ေတာ့် စိတ်အေနှာက်အယှက်ေလးေတွ အနည်းငယ် ြကံုေတွ့ေနရပါတယ်။ ကျွန်ေတာ့်လိုပဲ အေမရိကန် နိုင်ငံသား ေတာ်ေတာ်များများဟာလည်း စိန်ေခါ်မှုများကို ရင်ဆိုင်ေနြကရပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီကေန့ညမှာေတာ့ ကျွန်ေတာ် ေတာ်ေတာ်ေလး စိတ်သက်သာရာ ရေနပါတယ်။ ဘာေြကာင့်လည်းဆိုတာကို ကျွန်ေတာ် ေြပာြပပါ့မယ်။

ဒီကေန့ည ကျွန်ေတာ်တို့ ဒီစကားရည်လုပွဲကျင်းပေနတဲ့အချိန် တစ်ချိန်တည်း မှာပဲ ရီပါဘလီကန်ေတွနဲ့ ဒီမိုကရက်ေတွဟာ အချိန်အေတာ်ြကာကာလအတွင်း ပထမဦးဆံုးအေနြဖင့် ေတွ့ဆံုေဆွးေနွးြပီး ကျွန်ေတာ်တို့ ြကံုေတွ့ေနရတဲ့ ေငွေြကးဆိုင်ရာြပဿနာအတွက် အေြဖရှာေနြက ပါြပီ ။
ဒီြပဿနာရဲ့ ပမာဏအေပါ် နည်းနည်းေလးမှ သံသယ မ၀င်လိုက်ြကပါနဲ့။ ကျွန်ေတာ်တို့ ယခုေြပာေနြကတာ ၊ ေတွ့ြကံုေနြကတာဟာ Wall Street ရဲ့ အခက်အခဲ မဟုတ်ပါ။ အမှန်ေတာ့ Main Street (ြပည်တွင်းစီးပွားေရးလုပ်ငန်းရှင်များ)၏ ြပဿနာ အခက်အခဲ ြဖစ်ေနပါတယ်။ ြပီးေတာ့ တကယ်လို့ ဒီြပဿနာကို ကျွန်ေတာ်တို့ မေြဖရှင်းေပးနိုင်ခဲ့ဖူးဆိုရင် လူေတွ အလုပ်လက်မဲ့ ြဖစ်ကုန်ြကပါမယ်။ ေငွေြကး၊ အိုးအိမ်မဲ့ ြဖစ်သွားပါလိမ့်မယ်။

ဒါေပမယ့် အေရးြကီးတဲ့အချက်ကေတာ့ ေနာက်ဆံုးမှာ ရီပါဘလီကန်ေတွနဲ့ ဒီမိုကရက်ေတွ အတူတကွ ညိှနိှုင်းြပီး အေြဖတစ်ခု ေပါ်ထွက်လာေအာင် ေဆာင်ရွက်ေနြကပါြပီ။ ဒီအစီအစဉ်မှာ ပွင့်လင်းမှု (Transparency) လည်း ရိှပါတယ်။ သူ့မှာ တာ၀န်ယူမှု (Accountability) နှင့် ြကီးြကပ်ကွပ်ကဲမှု (Oversight) ပါ၀င်ပါတယ်။ ၎င်းမှာ အစိုးရက ေချးေငွေတွကို ထိန်းသိမ်းတာထက် ဒုက္ခေရာက်ေနတဲ့ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းများကို အစိုးရမှ ေချးေငွထုတ်ေပးြခင်းဆိုသည့် နည်းလမ်းလည်း ပါ၀င်ပါတယ်။ အဲ့ဒီအစီအစဉ်မှာ အြခားအေြကာင်းအရာများလည်း ထည့်သွင်းေပးရမှာြဖစ်ပါတယ်။

ကျွန်ေတာ်၀ါရှင်တန်ကို ြပန်သွားခဲ့ြပီး လွှတ်ေတာ်ရံုးမှာ (House of Represen- tative ) ရီပါဘလီကန်ကိုယ်စားလှယ်ေတွနဲ့ ေတွ့ဆံုခဲ့ြပီြဖစ်ပါတယ်။ သူတို့ေတွဟာ ညိှနိှုင်းမှုမှာ ပါ၀င် ခဲ့ြခင်း မရိှပါဘူး။ ဒါကို ဆံုးြဖတ်ခဲ့တာကေတာ့ လွှတ်ေတာ်ရံုးက ရီပါဘလီကန်ေတွ( House Republican ) က သူတို့ကို ဒီြပဿနာေြဖရှင်းရာမှာ ပါ၀င်ဖို့ ဆံုးြဖတ်ခဲ့ြကတာ ြဖစ်ပါတယ်။ အေမရိကန် နိုင်ငံသားအားလံုးအတွက် ကျွန်ေတာ်အချက်တစ်ချက်ကို အေလးထား ေြပာြကားလိုပါတယ်။ ဒါကေတာ့ အကယ်၍ စီးပွားေရးကို တည်ြငိမ်ေအာင် ြပုလုပ်ေပးနိုင်မယ့် အစီအစဉ်တစ်ခု ချမှတ်နိုင်ခဲ့မယ်ဆိုရင် ယခု အစီအစဉ်ဟာ ဒီြပဿနာနိဂံုးပိုင်း၏ အစမဟုတ်ပါဘူး။ ဒါက နိဒါပိုင်းရဲ့အဆံုးြဖစ်ပါတယ်။

ကျွန်ေတာ်တို့ အလုပ်အများြကီးလုပ်ဖို့ လိုပါတယ်။ ကျွန်ေတာ်တို့ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းေတွ ဖန်တီးေပးဖို့ လိုပါတယ်။ ေနာက်ြပီး ကျွန်ေတာ်တို့ ြပည်ပက ေရနံအေပါ် မှီခုိေနရမှုမှ လွတ်ကင်းေအာင် ြပုလုပ်ရပါမယ်။

ေလဟ်ရာ ။ ဟုတ်ပါြပီ။ ကျွန်ေတာ့် ေမးခွန်းဆီကို ြပန်သွားြကရေအာင်။ ဒီစီင်္းပွားေရး ြပန်လည် ဦးေမာ့လာေရးစီမံချက်(Recovery plan) အေပါ် ဘယ်လိုြမင်ပါသလဲ။ တစ်ေယာက်စီ ေြပာြကည့်ပါ။ (၅)မိနစ်စီ အချိန်ရပါတယ်။ ကျွန်ေတာ် ဆိုလိုတာက ဆီနိတ်တာအိုဘားမား၊ ခင်ဗျား ဒီစီမံချက်ကို သေဘာတူပါသလား။ ဆီနိတ်တာမတ်ကိန်းေရာ သေဘာထားဘယ်လိုပါလဲ။

အိုဘားမား ။ ကျွန်ေတာ်တို့ စီမံချက်ရဲ့ အေသးစိတ်ကို မေတွ့ရေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့် အဲ့ဒီမှာ စုေပါင်းေဆာင်ရွက်ေနြကတဲ့ လုပ်ငန်းေတွကို ေတွ့ရပါတယ်။ ဒါ့ေြကာင့်လည်း ယခု ဒီစကားရည်လုပွဲကို ြကည့်ရှု့ေနသူေတွအတွက် ေြပာြကားလိုတာကေတာ့ ေကာင်းမွန်တဲ့ အစီအစဉ်တစ်ခု ေပါ်ထွက်လာနိုင် လိမ့်မယ်လို့ ကျွန်ေတာ် အေကာင်းြမင်ထားပါတယ်။

ဒါေပမယ့် ကျွန်ေတာ်တို့ ြပန်လည်စမ်းစစ်ဖို့လိုမှာကေတာ့ ဘယ်လိုလုပ်ြပီး ဒီအေြခအေနကို ေရာက်ရိှလာရတာလဲဆိုတဲ့ အချက်ပါပဲ။ လွန်ခဲ့တဲ့(၂)နှစ်က ကျွန်ေတာ့်အေနနဲ့ ေချးေငွ ြပဿနာ၊ ခိုင်မာမှုမရိှတဲ့ ဥပေဒြပဿနာေတွေြကာင့် ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ မလွဲမေသွ ြပဿနာတစ်ခု ရင်ဆိုင်လာြကရေတာ့မယ်လို့ ကတိေပးခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့ေြကာင့်လည်း အဲ့ဒီအချိန်က ေြမ၀ယ်ဖို့ ေငွေချးရမှာ ြဖစ်ေပါ်ေနတဲ့ အလွဲသံုးစားြပုမှုေတွကို တားဆီးဖို့ ြကိုးစားခဲ့ပါေသးတယ်။

မနှစ်ကဘဲ ကျွန်ေတာ့်အေနနဲ့ ဘဏ္ဍာေရး၀န်ြကီးဌာန အေထွေထွအတွင်းေရးမှူး ကို ဒီြပဿနာရဲ့ အတိမ်အနက်ကို ရှင်းြပဖို့နဲ့ သက်ဆိုင်သူေတွအားလံုး စုစည်းြပီး ြပဿနာရဲ့အေြဖကို ၀ိုင်း၀န်းရှာေဖွြကဖို့ တိုက်တွန်းစာ ေရးခဲ့ပါေသးတယ်။

ဒါ့ေြကာင့်လည်း ဒီြပဿနာကို အချိန်တိုအတွင်း ေြဖရှင်းေပးဖို့ လိုပါတယ်။ ြပီးေတာ့လည်း ကျွန်ေတာ်တို့ ၀င်ေရာက်ြပီး တာ၀န်ယူေဆာင်ရွက်ေပးဖို့လည်း လိုပါတယ်။ သို့ေသာ် ကျွန်ေတာ်တို့ အဘယ့်ေြကာင့် နည်းဥပေဒေတာ်ေတာ်များများကို ဖယ်ရှားခဲ့ရသလဲဆိုတဲ့ အချက်ကို စမ်းစစ်ဖို့ လိုလာပါြပီ။ ကျွန်ေတာ်တို့ဟာ (၂၁)ရာစုနှစ်ရဲ့ စီးပွားေရးဆိုင်ရာ ဥပေဒေတွကို ဒီြပဿနာေတွ ေြဖရှင်းဖို့ ေရးဆွဲခဲ့ြကတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီလိုြဖစ်ရတဲ့ အေြကာင်းအရင်းတစ်ခုကလည်း စီးပွားေရးဆိုင်ရာ အယူအဆတစ်ခုြဖစ်တဲ့ ဥပေဒဆိုတာ ဘယ်ေတာ့မှ မေကာင်းဘူး (Regulation is always bad) ။

ေလဟ်ရာ ။ ဒီစီမံကိန်းကို ေထာက်ခံမဲေပးမှာလား၊ ဆီနိတ်တာမတ်ကိန်း ။

မတ်ကိန်း ။ ကျွန်ေတာ်ေမှျာ်လင့်ပါတယ် …………………………..။

ေလဟ်ရာ ။ အေမရိကန်နိုင်ငံ ဆီးနိတ်လွှတ်ေတာ်အေနြဖင့် ေြပာတာပါ။

မတ်ကိန်း ။ မှန််ပါတယ်။

ေလဟ်ရာ ။ ဒီစီမံကိန်းကို ေထာက်ခံမဲေပးမှာလား။

မတ်ကိန်း ။ မှန်ပါတယ်။ ေထာက်ခံမှာပါ။ ဒါေပမယ့် ကျွန်ေတာ်တစ်ခုေလာက် ေထာက်ြပ ပါရေစ။ ကျွန်ေတာ်လည်းပဲ ဖန်းနီးေမး (Fannie mae) နှင့် ဖရက်ဒီမက် (Freddie mac) တို့နှင့် စပ်လျဉ်းြပီး ကတိေပးခဲ့ပါတယ်။ ြပီးေတာ့ ကုမ္ပဏီြကီးေတွရဲ့ ေလာဘရမ္မက်နှင့် CEO များ၏ ြမင့်မားလှတဲ့ လခတို့အေြကာင်းကိုလည်း ကတိေပးခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒီြပဿနာြကီး ြဖစ်ေတာ့မယ်ဆိုတာကို ကျွန်ေတာ်တို့ အေတာ်များများ သတိထားမိခဲ့ြကပါတယ်။
ဒီမှာ တာ၀န်ယူမှုဆိုတဲ့ ကိစ္စလည်း ရိှပါေသးတယ်။ သမ္မတဒိွုက်အိုင်စင်ေဟာင်၀ါ ကို ြကည့်ရေအာင်၊ သမ္မတ အိုင်စင်ေဟာင်၀ါဟာ ေနာ်မန်ဒီ တိုက်ပွဲမဆင်နွှဲခင် ေရှ့တစ်ညမှာ သူ့ရဲ့ အခန်းထဲ၀င်ြပီး စာ(၂)နှစ်ေစာင်ေရးခဲ့တယ်။ ပထမတစ်ေစာင်ကေတာ့ သမိုင်းမှာ ယေန့အထိနှင့် ေနာင်ထာ၀ရ အမှတ်ရေနေစမည့် ကမ်းတက်တိုက်ပွဲတွင် ပါ၀င်ြပီး ေအာင်ပွဲဆင်ခဲ့ြကတဲ့ အေမရိကန်စစ်တပ်နှင့် မဟာမိတ် တပ်ဖွဲ့၀င်များကို ဂုဏ်ြပုတဲ့စာ ြဖစ်ပါတယ်။ ေနာက်တစ်ေစာင်ကေတာ့ ေနာ်မန်ဒီကမ်းတက်တုိက်ပွဲမှာ ရံှုးနိမ့်ခဲ့ရလို့ အေမရိကန်တပ်မေတာ်မှ သူနှုတ်ထွက်ခွင့်ေတာင်းတဲ့စာ ြဖစ်ပါတယ်။

အခုေတာ့ ဒီလိုမျိုး တာ၀န်ယူတတ်မှုမျိုး မရိှြကေတာ့ပါဘူး။ ကျွန်ေတာ်က Securities and Exchange Commission ရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌကို အနားယူဖို့ (ရာထူးမှ နှုတ်ထွက်ေပးဖို့) ေတာင်းဆိုခဲ့တဲ့အတွက် အများက ကျွန်ေတာ့်ကို ၀ိုင်းြပီး ေ၀ဖန်ခဲ့ြကတယ်။ ယခုကျွန်ေတာ်တို့လုပ်ရမှာက တာ၀န်ယူတတ်ေအာင်နှင့် ေအာင်ြမင်ပါက ဆုချီးြမှင့်မှုများ ြပုလုပ်ေပးြကရမှာြဖစ်တယ်။

ဒါေပမယ့် ယေန့ေတာ့ ၀ါရှင်တန်မှာေရာ၊ Wall Street မှာပါ ဂုဏ်ြပု ချီးေြမှာက်ေနြကတာက ေလာဘနဲ့ ပျက်စီးမှု (Corruption) ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါ့အြပင် တာ၀န်ယူထား တာေတွကို ေအာင်ြမင်ေအာင် မလုပ်ေဆာင်နိုင်မှုကိုလည်း ဂုဏ်ြပုချီးေြမှာက်ေနြကတယ်။ ကျွန်ေတာ်သမ္မတ ြဖစ်လာခဲ့သည့်အခါမှာေတာ့ ကျွန်ေတာ့်ရဲ့ အစိုးရအဖွဲ့အစည်း အတွင်းက လူေတွအားလံုးကို တာ၀န်ယူတတ်ဖို့ ၊ တာ၀န်ယူြကဖို့နှင့် ဆုေပး ဒဏ်ေပး ြပုလုပ်ဖို့ ေဆာင်ရွက်သွားမှာ ြဖစ်ပါတယ်။

ေလဟ်ရာ ။ ဆီနိတ်တာအိုဘားမား၊ ခင်ဗျား ဆီနိတ်တာမတ်ကိန်း ေြပာခဲ့တာနဲ့ စပ်လျဉ်းြပီး သင်တိုက်ရိုက် ေြပာလိုတာများ ရိှသလား။

အိုဘားမား ။ ဟုတ်ကဲ့။ ဆီနိတ်တာမတ်ကိန်းေြပာခဲ့တာ ကျွန်ေတာ်တို့ တာ၀န်ယူတတ်ရမယ် ဆိုတာ လံုး၀ မှန်ကန်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲ့လိုတာ၀န်ယူြခင်းဟာ အခုလို ြပဿနာြဖစ်မှ လုပ်ရမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျွန်ေတာ်ေြပာချင်တာက ဒီစီးပွားေရးနဲ့ စပ်လျဉ်းြပီး အထက်က ထားရိှတဲ့ ေပါ်လစီဟာ Wall Street အတွက် ေကာင်းမွန်ေသာ်လည်း Main Street အတွက် ေကာင်းမွန်ြခင်းမရိှတာ နှစ်အေတာ် ြကာခဲ့ပါြပီ။

ဒီြပဿနာ မေပါ်ခင်ကတည်းက ရုန်းကန်ေနရတဲ့သူေတွလည်း ရိှပါေသးတယ်။ ဒါ့ေြကာင့်ပဲ ယခုလို ေရတိုြပဿနာကို ေြဖရှင်းဖို့ လုပ်ေနြကရမှာ ကျွန်ေတာ်တို့ ထည့်သွင်းစဉ်စားဖို့ လိုအပ်တာကေတာ့ သာမန်အေမရိကန်ြပည်သူေတွရဲ့ လခေတွ၊ ၀င်ေငွေတွကို ဆံုးရံှုးမှုြဖစ်ေပါ်ေနေစတဲ့ အေြခခံြပဿနာများြဖစ်ေသာ ယိုယွင်းပျက်စီးေနသည့် ကျန်းမာေရးစနစ်၊ ေအာင်ြမင်မှုမရိှတဲ့ စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ ေပါ်လစီေတွကိုလည်း ြပန်လည်စမ်းစစ်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဂျွန်(မတ်ကိန်း)က လွန်ခဲ့တဲ့ (၁၀)ရက်ေလာက်ကပဲ စီးပွားေရးရဲ့အေြခခံေတွဟာ ခိုင်မာလျက်ရိှပါတယ်လို့ ေြပာခဲ့ပါတယ်။

ေလဟ်ရာ ။ မတ်ကိန်းကို တိုက်ရိုက်ေြပာလိုက်ပါ။

အိုဘားမား ။ ကျွန်ေတာ်ကေတာ့ ဂျွန်မတ်ကိန်းေြပာတဲ့ စီးပွားေရးအေြခခံေတွဟာ ခိုင်မာမှု မရိှပါဘူး။

ေလဟ်ရာ ။ သူ့ကို တိုက်ရိုက်ေြပာပါ။

အိုဘားမား ။ ေကာင်းပါြပီ။ ဂျွန်မတ်ကိန်းေရ၊ မင်းလွန်ခဲ့တဲ့ (၁၀)ရက်က ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့ စီးပွားေရးအေြခခံေတွဟာ ခိုင်မာေနတယ်လို့ ေြပာခဲ့တယ်၊

မတ်ကိန်း ။ ခင်ဗျားက ကျွန်ေတာ်မြကားမှာ စိုးလို့လား။

ေလဟ်ရာ ။ ကျွန်ေတာ်က ခင်ဗျားတို့နှစ်ေယာက် တစ်ေယာက်နဲ့ တစ်ေယာက် အြပန်အလှန် ေြပာဖို့ လုပ်ေပးရတာပါ။

အိုဘားမား ။ ကျွန်ေတာ်ကေတာ့ အေြခခံအားြဖင့် သေဘာမတူပါဘူး။ ကျွန်ေတာ်တို့ဟာ မိမိတို့လုပ်တဲ့ အလုပ်နဲ့စပ်လျဉ်းြပီး ေန့စဉ်နှင့်အမှျ တာ၀န်မယူနိုင်ဘူးဆိုရင် ဒီလိုမျိုးပဲ စီးပွားေရး ြပဿနာမျိုး ြဖစ်လာမှာပါပဲ။ ဒါဟာလည်း အာဏာရိှတဲ့လူေတွ၊ ကိုယ်စားလှယ်ငှားနိုင်သူေတွနဲ့ စပ်လျဉ်းြပီး ြပဿနာေပါ်ေပါက်လာမှသာ မဟုတ်ဘဲ သာမန်ြပည်သူေတွြဖစ်တဲ့ သူနာြပု၊ ေကျာင်းဆရာ၊ ရဲ၊ စသြဖင့် အားလံုးအေနနဲ့ လကုန်တဲ့အခါ ေငွေြကးြပဿနာ ရိှလာတဲ့အချိန်ေတွမှာလည်း ကျွန်ေတာ်တို့ တာ၀န်ရိှပါတယ်။

သူတို့ဟာ သူတို့ရဲ့ အေြကွးေတွ ၊ အိမ်ငှားခေတွ ေပးေချဖို့အတွက် အေြကွးထပ်ယူရတယ်။ ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ ဒါေတွကို သိပ်ြပီးအာရံုမစူးစိုက်နိုင်ခဲ့ဘူး။ ဥပမာအေနနဲ့ အခွန်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ေပါ်လစီကို ြကည့်လို့ရပါတယ်။

ေလဟ်ရာ ။ ကဲ ဆီနိတ်တာ မတ်ကိန်း၊ အခု အိုဘားမားေြပာခဲ့တဲ့ အချက်ေတွကို ခင်ဗျား သေဘာတူသလား။ အကယ်၍ သေဘာမတူဘူးဆိုရင်လည်း ဘာကိုသေဘာမတူဘူးဆိုတာ သူ့ကို ေြပာြပေပးပါ။

မတ်ကိန်း ။ သေဘာမတူပါဘူး။ ကျွန်ေတာ်တို့ ဒီစနစ်ကို ြပန်ြပင်ရပါလိမ့်မယ်။ စနစ်ထဲမှာ အေြခခံကျတဲ့ ြပဿနာေတွ ရိှေနပါတယ်။ Main Street ဟာ အခုအခါ ၀ါရှင်တန်ုဒီစီနဲ့ Wall Street ေတွဆီက ေလာဘေတွေြကာင့် ြပစ်ဒဏ်ေပးခံေနရတယ်။

ဒါေပမယ့် ကျွန်ေတာ်တို့ ခရီးရှည်ြကီးသွားဖို့ လိုပါေသးတယ်။ ထင်ရှားတာ တစ်ခုကေတာ့ ဒီြပဿနာကို ြဖစ်လာေစတဲ့ အေြကာင်းရင်းက ဥပေဒဆိုင်ရာ ေအဂျင်စီများ (Regulatory Agencies) အေနနဲ့ တင်းကျပ်တဲ့ ကွပ်ကဲမှုေတွ ရိှေနတဲ့အတွက်ေြကာင့် ြဖစ်ပါတယ်။

ကျွန်ေတာ်ကေတာ့ အေမရိကန်အလုပ်သမားေတွရဲ့ အင်အားနဲ့ အရည်အချင်း ေတွကို ယံုြကည်ပါတယ်။ အေမရိကန်အလုပ်သမားေတွဟာ ထုတ်လုပ်မှုအင်အား အေကာင်းဆံုးနှင့် တီထွင်ဆန်းသစ်နိုင်မှု အေကာင်းဆံုးြဖစ်ပါတယ်။ ယခုထိ အေမရိကန်နိုင်ငံသည် အြကီးမားဆံုးေသာ ထုတ်လုပ်သူ ၊ တင်ပို့ေရာင်းချသူ ၊ ၀ယ်ယူတင်သွင်းသူ ြဖစ်ပါတယ်။ ကျွန်ေတာ့်အေနနဲ့ အေမရိကန် နိုင်ငံအေပါ် အေြခခံကျ ယံုြကည်မှုရိှြပီး ေကာင်းမွန်တဲ့ အုပ်ချုပ်မှုေအာက်မှာ ကျွန်ေတာ်တို့အတွက် အေကာင်းဆံုးရက်ေတွ ေရှ့မှာရိှေနေသးတယ်လို့ ယံုြကည်ပါတယ်။

ေလဟ်ရာ ။ ေကာင်းပါြပီ။ ေနာက်ေမးခွန်းတစ်ခုကို သွားြကရေအာင်။ ဆီနိတ်တာ မတ်ကိန်း ၊ ခင်ဗျား (၂)မိနစ် အချိန်ရပါတယ်။ ခင်ဗျားရဲ့ စကားလံုးြဖစ်တဲ့ “အေြခခံကျတယ်”ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို သံုးြပီး ခင်ဗျားရဲ့ ဒီစီးပွားေရးြပဿနာေြဖရှင်းပံုနည်းလမ်းနှင့် အိုဘားမားရဲ့ ေြဖရှင်းပံုနည်းလမ်းတို့ြကား အေြခခံ ကျတဲ့ ကွဲြပားမှု ရိှပါသလား။

မတ်ကိန်း ။ ေကာင်းပါြပီင်္။ ပကမဦးဆံုး ကျွန်ေတာ်တို့လုပ်ရမှာကေတာ့ ၀ါရှင်တန်က သံုးစွဲမှု ေတွကို ဦးစွာ ကွပ်ကဲထိန်းသိမ်းဖို့ လိုပါမယ်။ ဘာ့ေြကာင့်လဲဆိုေတာ့ အခုအစိုးရသံုးစွဲမှုများဟာ အထိန်း အကွပ်မရိှ ြဖစ်ေနတယ်။ ယခုအခါ Great Society အချိန်မှစြပီး အစိုးရအဖွဲ့အစည်းဟာ အြကီးမားဆံုး ြဖစ်ေနတယ်။

ကျွန်ေတာ်တို့ ရီပါဘလီကန်ေတွက အစိုးရကို ြပုြပင်ေြပာင်းလဲမှုြပုလုပ်ဖို့ အာဏာရရိှလာေပမယ့် အစိုရက ကျွန်ေတာ်တို့ကုိ ေြပာင်းပစ်လိုက်တယ်။ အဆိုး၀ါးဆံုး လက္ခဏာကို ြပရမယ်ဆိုရင် ကျွန်ေတာ့်သူငယ်ချင်း Tom Cooburn ကGateway Drug လို့ ေြပာခဲ့သလို ယခု စနစ်ြကီးက အထိန်းအကွပ်မဲ့ သံုးြဖုန်းမှုေတွနဲ့ ပျက်စီးမှုေတွ၊ အဂတိလိုက်စားမှုေတွရဲ့ Gateway ြဖစ်ေနတယ်။ ဒါ့ေြကာင့်လည်း ကွန်ဂရက်အဖွဲ့၀င်ေဟာင်းအချို့ေတွဟာ ဗဟုိအစိုးရေထာင်ေတွမှာ ယခုလို ကိုယ်ကျိုးအတွက် သံုးြဖုန်းမှုေတွေြကာင့် ြပစ်ဒဏ်ခံေနရတယ်။

ခင်ဗျားတို့ သိြကတဲ့အတိုင်းပဲ ၊ မွန်တားနားက ၀က်၀ံေတွရဲ့ DNA ေတွကို ေလ့လာဖို့ ေဒါ်လာ(၃)သန်း ြဖုန်းခဲ့ြကတယ်။ ဒါဟာ ြပစ်မှုေြမာက်တာေတာ့ မဟုတ်ပါဘူး။ သို့ေသာ်လည်း အခွန်ေပးေဆာင်သူေတွရဲ့ (၃)သန်းေသာ ေငွေြကးေတွကို အသံုးြပုေနြခင်း ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါကို ထိန်းချုပ်ရပါလိမ့်မယ်။ အေမရိကန်နိုင်ငံရဲ့ သမ္မတတစ်ဦးအေနနဲ့ ကျွန်ေတာ်ကတိေပးလိုိ တာကေတာ့ ကျွန်ေတာ့်ဆီမှာ မင်တံတစ်ေချာင်းရိှပါတယ်။ အဲ့မင်တံဟာ ေတာ်ေတာ်ေလးလည်း ေဟာင်းပါြပီ။ အဲ့ဒီ မင်တံနဲ့ပဲ ကျွန်ေတာ့်သက်တမ်းကာလတစ်ေလှျာက် တင်ြပလာတဲ့ ေငွေြကးသံုးစွဲမှု ေတာင်းခံြခင်း (Spending Bill) အားလံုးကို ဗီွဒိုသံုး ပယ်ချမှာ ြဖစ်ပါတယ်။ အားလံုးကို နာမည်ေကျာ် ြဖစ်သွားပါလိမ့်မယ်။

ဆီနိတ်တာ အိုဘားမား၏ ဆီးနိတ်လွှတ်ေတာ်အမတ် ြဖစ်ေနစဉ်အတွင်း တစ်ေန့ကို ေဒါ်လာ(၁)သန်း၏ ကွာြခားမှုကို သိရိှလိုပါသလား။ ကျွန်ေတာ် အြကံေပးလိုတာကေတာ့ အစိုးရြဖုန်းတီးမှုများကို ဆန့်ကျင်သည့် လူများ (Citizens Against Government Waste) ဆိုတဲ့ ၀က်ဆိုက်ကို တက်ြကည့်ြကပါ။ ဒီလိုမျိုး နည်းလမ်းေတွဟာ ၀ါရှင်တန်က စည်းမရိှ သံုးစွဲေနမှုေတွကို ကွပ်ကဲထိန်းသိမ်းဖို့ နည်းလမ်းမဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကေတာ့ ဆီနိတ်တာ အုိဘားမားနဲ့ ကျွန်ေတာ်တို့ြကား အဓိက ြခားနားမှုပါပဲ။

ေလဟ်ရာ ။ ဆီနိတ်တာ အိုဘားမား (၂)မိနစ် အချိန်ရပါတယ်။

အိုဘားမား ။ မှန်ပါတယ်။ ဆီနိတ်တာ မတ်ကိန်းေြပာသလို စီမံကိန်းများအတွက် ဘတ်ဂျက် ဖယ်ထားြခင်း (Earmark Process) ကို အလွဲသံုးစားလုပ်ေနြကတာ ရိှပါတယ် ။ ဒါ့ေြကာင့်လည်း ကျွန်ေတာ့်ရဲ့ြပည်နယ်မှ ဘတ်ချပ်ေတာင်းဆိုမှုများအားလံုးကို ရပ်စဲခဲ့ြခင်း ြဖစ်ပါတယ်။ သက်ြကီးရွယ်အို များအတွက် ဘိုးဘွားရိပ်သာေဆာက်လုပ်ရန်ပဲြဖစ်ြဖစ်၊ အားလံုးကို ြပန်လည်စီစစ်ြပီးချိန်အထိ ဘတ်ဂျက် မေတာင်းဖို့ စီစဉ်ခဲ့ရပါတယ် ။ေနာက်တစ်ချက် မတ်ကိန်းမှန်တာကေတာ့ ကို်ယ်စားလှယ်ေတွနဲ့ ကိုယ်ကျိုး စီးပွား ကိစ္စေတွဟာ ဒီလို Earmark အတွက် ေတာင်းဆိုေနြကတာြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ကျွန်ေတာ့်ကိစ္စ မှာေတာ့ အဲ့ဒီလို မဟုတ်ပါဘူး။

ရှင်းေအာင်ေြပာရမယ်ဆိုရင် Earmark သည် မနှစ်ကဘတ်ဂျက်တွင် (၁၈) ဘီလီယံ ရိှတယ်။ ဆီနိတ်တာမတ်ကိန်းက အချမ်းသာဆံုး ေကာ်ပိုေရးရှင်းများနဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်များထံမှ ေဒါ်လာ (၃၀၀)ဘီလီယံ အခွန်ေငွြဖတ်ေတာက်ဖို့ အြကံြပုေနပါတယ်။ (၁၈)ဘီလီယံေဒါ်လာဟာ အေရးြကီးပါတယ်။ ဒါဆိုရင် (၃၀၀)ဘီလီယံေဒါ်လာဟာ အလွန့်အလွန်အေရးြကီးပါမယ်။

ြပီးေတာ့ သူ့ရဲ့ အခွန်စီမံချက်မှာ Fortune 500 စာရင်း၀င် ကုမ္ပဏီေတွရဲ့ CEO ေတွ အေနြဖင့် ပျမ်းမှျ ေဒါ်လာ (၇)သိန်း ေလှျာ့ေပါ့အခွန် ခံစားရမှာြဖစ်ြပီး သန်း(၁၀၀)ေသာ အေမရိကန် ြပည်သူေတွကေတာ့ မရရိှပါ။
အဲ့ဒီေတာ့ ကျွန်ေတာ့်ဆန္ဒကေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့ စီးပွားေရးကို ေအာက်ေြခ ကေန တိုးတက်ေအာင် ေဆာင်ရွက်ရပါမယ်။ ကျွန်ေတာ် အဆိုြပုလိုတာက အလုပ်လုပ်ေနြကတဲ့ မိသာစုေတွရဲ့ အခွန်ကို ၉၅% ဖျက်ေတာက်ေပးဖို့ ြဖစ်ပါတယ်။

ဒီလိုဆိုေတာ့ ေန့တိုင်း လစာထုတ်ေနရတဲ့ သာမန်အေမရိကန်ြပည်သူေတွ အေနနဲ့ ကိုယ်ပိုင် ပိုေငွေလး အနည်းငယ် ရရိှလာြပီး သူတို့ရဲ့ သားသမီးေတွအတွက် ကွန်ပျူတာေလး တစ်လံုး၀ယ်ေပးဖို့နှင့် ကားအတွက် ေလာင်စာဆီ၀ယ်နိုင်ဖို့ အခွင့်အေရးရရိှလာမှာြဖစ်ပါတယ်။ကျွန်ေတာ်ကေတာ့ ဒါဟာ ဂျွန်မတ်ကိန်းက ဆက်လက်ြပီးေတာ့ လုပ်ေဆာင်မည့် သမ္မတဘွတ်ရှ်၏ စီးပွားေရးေပါ်လစီထက် ပိုမိုေကာင်းမွန်သည့် ပံုေသနည်းြဖစ်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

ေလဟ်ရာ ။ ဆီနိတ်တာ မတ်ကိန်း၊ ဘာေြပာချင်ပါသလဲ။

မတ်ကိန်း ။ ဟုတ်ကဲ့ ။ ကျွန်ေတာ်က ေရှ့သွားလိုက်၊ ေနာက်ြပန်ဆုတ်လိုက် မလုပ်လိုပါဘူး။

ေလဟ်ရာ ။ ရပါတယ်။

မတ်ကိန်း ။ ဆီနိတ်တာ အိုဘားမားအေနနဲ့ ယခုလို သူ့ရဲ့ြပည်နယ်အတွက် စီမံကိန်းြကီး ေတွကို အစိုးရဘတ်ဂျက်ကေန ကျခံသံုးစွဲဖို့ တင်ြပေတာင်းဆိုြခင်းများအား အေမရိကန်သမ္မတ ေရွးေကာက်ပွဲသို့ ၀င်ေရာက်သည့်အချိန်တွင်မှ ရပ်စဲခဲ့ြခင်းြဖစ်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ လွှတ်ေတာ်အမတ် ပထမ (၃)နှစ်တာကာလမှာ ဒါကို သူမသိြမင်ခဲ့ပါ။ ေဒါ်လာ (၉၃၂)သန်း ေတာင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။

ဆီနိတ်တာ အိုဘားမားအတွက် ဒါဟာ ြကီးမားတဲ့ ေငွေြကးပမာဏ မြဖစ်ေကာင်း မြဖစ်နိုင်ပါ။ သို့ေသာ် ကျွန်ေတာ်အြမဲတမ်းြကားေနရတာက “ ဒါဟာ ေဒါ်လာ (၁၈)ဘီလီယံသာ ြဖစ်သည်” ဆိုသည့် အချက်ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီပမာဏဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ (၅)နှစ်တာကာလအတွင်း (၃)ဆ တိုးလာြခင်းြဖစ်တယ်ဆိုတာ သိပါသလား။ အထိန်းမဲ့၊ အကွပ်မဲ့ ြဖစ်ေနြပီဆိုတာေကာ သိပါသလား။ လူေတွကို အဂတိလိုက်စားေအာင်၊ ပျက်ြပားေအာင် လုပ်ေနတယ်ဆိုတာေကာ သိပါသလား။

ဒါ့ေြကာင့်လည်း ကျွန်ေတာ်ေြပာချင်တာက ဗဟုိအစိုးရရဲ့ စွဲချက်ေတွနဲ့ ေထာင်ချ ရတာေတွ၊ တရားစွဲရတာေတွ ြဖစ်ေပါ်ေနရတာပါ။ ဒါဟာလည်း ရှင်းလင်းဖို့လိုအပ်တဲ့ စနစ်ြကီး ြဖစ်ေနပါတယ်။ ကျွန်ေတာ်ကေတာ့ ကျွန်ေတာ့်ရဲ့ လုပ်ငန်းသက်တမ်းတစ်ေလှျာက် ဒါကို တိုက်ဖျက်ေန ခဲ့ရတယ်။ ကျွန်ေတာ့်ကို ဘတ်ဂျက်ခွဲေ၀ေရးေကာ်မတီ (Appropriation Committee) ၏ ထိပ်တန်း အဖွဲ့၀င်တစ်ဦင်္းက ဆိုရင် ပလိပ်ြကီးလို့ေတာင် အေခါ်ခံရတယ်။ ကျွန်ေတာ်ေတာ့ အေမရိကန် ဆီးနိတ်မှာ ေဖာ်ေရွှပျူငှာဆံုးသူဆု (Miss Congeniality) ဆုကို မရရိှခဲ့ပါ။

ဆီးနိတ်တာ အိုဘားမားကေတာ့ သူ့ရဲ့ အခွန်ြဖတ်ေတာက်ေရး အစီအစဉ်ေတွနဲ့ အတူ Program အသစ်ေတွအတွက် ေဒါ်လာ ဘီလီယံ(၈၀၀) အဆိုြပုထားတာကို ထည့်သွင်း မေြပာခဲ့ဘူး။
ဒါကေတာ့ အိုဘားမားနဲ့ ကျွန်ေတာ့်ရဲ့ အဓိက ကွဲြပားမှုပါ။ ကျွန်ေတာ်က သံုးစွဲမှုကို ေလှျာ့ချချင်တယ်။ ြပီးေတာ့ အခွန်ေတွကို ေလှျာ့ထားချင်တယ်။ အခုလို ဆိုး၀ါးတဲ့ စီးပွားေရး အေြခအေနမျိုးမှာ အဆိုးဆံုးလုပ်နိုင်တဲ့ အလုပ်တစ်ခုကေတာ့ ြပည်သူလူထုရဲ့ အခွန်နှုန်းထားကို ြမှင့်တင် လိုက်ြခင်းပဲ ြဖစ်တယ်။

အိုဘားမား ။ ဂျွန်မတ်ကိန်းက သူရဲ့ ကိန်းဂဏန်းေတွ ဘယ်ကရသလဲဆိုတာ ကျွန်ေတာ် မသိဘူး။ ရှင်းေအာင် လုပ်ြကရေအာင်။

ကျွန်ေတာ်လုပ်တာကေတာ့ ေကာ်ပိုေရးရှင်းေတွရဲ့ ဟာေပါက်ြကီးေတွကို ပိတ်ပစ် ြခင်း ၊ အေမရိကန်နိုင်ငံထဲမှာ ရင်းနှီးြမှပ်နှံထားတဲ့ ကုမ္ပဏီေတွကို အခွန်ေလှျာ့ချေပးေနရတဲ့ လုပ်ငန်းေတွကို ြပည်ပ တင်ပို့လုပ်ေဆာင်ေနတဲ့ ကုမ္ပဏီြကီးေတွအေပါ် အခွန်ေလှျာ့ချမှုေတွကို တားဆီးြခင်း လုပ်ေနတာပါ။ ြပီးေတာ့ လူတိုင်း အေြခခံကုသခွင့် ရရိ်ှမယ့် ကျန်းမာေရးစနစ်တစ်ခု အေကာင်အထည်ေဖာ်ေနတာ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေတွဟာလည်းပဲ အေတာ်ေလးအေရးြကီးတဲ့ အချက်ေတွလို့ ကျွန်ေတာ် ထင်ပါတယ်။ အဲ့ဒီအတွက်လည်း ပဲတစ်ြပားအထိ ကျွန်ေတာ် ေပးေနရတာြဖစ်ပါတယ်။

ဒါေပမယ့် ပထမအချက်ကို ြပန်သွားရေအာင်၊ ဂျွန်ေရ ေဒါ်လာ(၁၈)ဘီလီယံ ဆိုတာ အေရးြကီးတယ်ဆိုတဲ့အချက်ကို ဘယ်သူကမှ ြငင်းမေနပါဘူး။ ြပီးေတာ့ Earmark (ဘတ်ဂျက် ချန်လှပ် ထားရိှြခင်း) စနစ်ကို ြပန်လည်ြပုြပင်ဖို့ လိုပါတယ်။ ကျွန်ေတာ် သမ္မတြဖစ်တဲ့အခါ ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့ အစိုးရက မဆီမေလျာ် ြဖုန်းတီးမှု မြဖစ်ေပါ်ေအာင် တစ်ချက်ြခင်း ဂရုတစိုက် ေဆာင်ရွက်သွားမှာ ြဖစ်ပါတယ်။
ဒါေပမယ့် Earmark စနစ်ကို ဖယ်ရှားလုိက်ြခင်းတစ်ခုတည်းဟာ အလယ်အလတ်တန်းစား လူထုကို လမ်းေြကာင်းအေပါ် ြပန်ေရာက်ရိှလာေစမယ့် ေြဖရှင်းနည်းမဟုတ်ပါ။ ြပီးေတာ့ ခင်ဗျားရဲ့ Tax Policy ကို ြကည့်မယ်ဆိုရင် ြကွယ်၀ချမ်းသာြပီးြဖစ်တဲ့ လူေတွကိုသာ ဦးတည် ထားြပီး ယခုအချိန်မှာ ဒုက္ခြကံုေတွ့ေနရတဲ့ သူေတွကို လစ်လျူရှု့ထားတာ ေတွ့ရတယ်။ ဒါဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ (၈)နှစ်က လုပ်ေဆာင်ခဲ့တာေတွရဲ့ အဆက်ြဖစ်ေနတယ်။ ေနာက်ထပ် (၄)နှစ် အြဖစ်မခံနိုင် ေတာ့ပါ။

ေလဟ်ရာ ။ ဆီနိတ်တာ အိုဘားမားကို ခင်ဗျားရဲ့ အခွန်နှုန်းထားေလှျာ့ချေရး ေပါ်လစီနဲ့ ပတ်သက်ြပီး တိုက်ရိုက် ေြဖရှင်း တုန့်ြပန်ပါ။

မတ်ကိန်း ။ ဟုတ်ကဲ့ ။ ဆီနိတ်တာ အိုဘားမားအေနနဲ့ ကန့်ကွက်စရာြဖစ်ေနတဲ့ နမူနာ တစ်ခုြဖစ်တဲ့ Business Tax အေြကာင်း ေြပာြကရေအာင်။

ယခုအခါ အေမရိကန်နိုင်ငံမှာ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းရှင်ေတွဟာ ကမ္ဘာေပါ်မှာ ဒုတိယ အြမင့်ဆံုး အခွန်ေပးေဆာင်ေနြကရတယ် ။ ဒါကေတာ့ ၃၅% ြဖစ်ြပီး အိုင်ယာလန်က ၁၁% ေပးေဆာင် ရတယ်။
တကယ်လို့ ခင်ဗျားက စီးပွားေရးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးြဖစ်ြပီး တစ်ကမ္ဘာလံုးက ေနရာအားလံုးကို လုပ်ငန်းလုပ်ဖို့ ေရွးချယ်နိုင်တဲ့ အခွင့်အေရးရိှမယ်ဆိုရင် အခွန် ၁၁% ေကာက်ခံတဲ့ နိုင်ငံမှာ (၃၅%ေကာက်ခံသည့် နိုင်ငံမှာထက် ) အလုပ်ခွင် ပိုမိုဖန်တီးနို်င်မယ်၊ လုပ်ငန်း ပိုမိုတိုးချဲ့ နိုင်မယ်၊ ပိုမိုြပီး ရင်းနှင်္ီးြမှပ်နှံမှုေတွ တိုးချု့ ြပုလုပ်နိုင်မှာြဖစ်တယ်။ ဒါေပမယ့် ကျွန်ေတာ် ြပန်ြပီးေြပာချင် တာကေတာ့ ကိုယ့်ြပည်နယ်အကျိုးအတွက် စီမံကိန်းြကီးေတွကို နိုင်ငံေတာ်ဘတ်ဂျက်ကေန သံုးစွဲေနြကြခင်း(Pork Barrel Spending) ဟာ (၁၈)ဘီလီယံထက် အများြကီးပိုပါတယ်။ ကျွန်ေတာ် ေြပာနိုင်တာကေတာ့ ဒါြကီးက အေတာ်ေလး ပျံ့နှံ့ေနြပီ။ ေနရာတကာမှာြဖစ်ေနြပီ။

အေမရိကန် ဆီးနိတ်ဟာ မနက်ြဖန် ဒါမှမဟုတ်၊ သန်ဘက်ခါ ဒါမှမဟုတ်၊ ေရှ့တစ်ပတ်အတွင်း တစ်ရက်ရက်မှာ ဆံုးြဖတ်ချက်တစ်ခု ချပါလိမ့်မယ်။ အဲ့ဒီမှာ မိတ်ေဆွတို့ ြကည့်ြကပါ။ နှစ်ေထာင်ရိှပါတယ်။ အံဩစရာအလွန်ေကာင်းပါတယ်။ ဆီနိတ်တာ အိုဘားမားကေတာ့ မြကာေသးမီကမှ အယူေြပာင်းလာတဲ့လူပါ ။ ေဒါ်လာ (၉၃၂)သန်း Pork Barrel Spending အတွက် တင်ြပေတာင်းဆိုြပီး ေြပာင်းလဲလာြခင်းြဖစ်ပါတယ်။

အဲ့ဒီေတာ့ ကျွန်ေတာ်ေြပာချင်တာက ကျွန်ေတာ် လူတိုင်းအတွက် အခွန် ြဖတ်ေတာက်မှု ရေစချင်တယ်။ ကျွန်ေတာ် မိသားစုအားလံုးအတွက် ြပန်အမ်းနိုင်တဲ့ ေဒါ်လာ(၅၀၀၀) အခွန်ေချးေငွ (Tax Credit) ရေစချင်တယ်။ ဒါမှလည်း သူတို့ေတွဟာ သူတို့ရဲ့ ကျန်းမာေရး ၀န်ေဆာင်မှုေတွကို ရရိှေစမှာြဖစ်တယ်။ ကျွန်ေတာ့်အေနနဲ့ အေမရိကန်တစ်နိုင်ငံလံုးက မှီခိုေနရတဲ့ ကေလးအားလံုးအတွက် အြမတ်ေ၀စု (Dividend) ပမာဏကို (၂)ဆ (၃၅၀၀)ကေန (၇၀၀၀)အထိ တိုးေပးချင်ပါတယ်။

ကျွန်ေတာ်သိတာကေတာ့ အခုချိန်မှာ အဆိုးဆံုးလုပ်ရပ်တစ်ခုက ဘယ်သူ့ အေပါ်မှာပဲြဖစ်ြဖစ် အခွန်အခ တိုးြမှင့်လိုက်ြခင်းပဲ ြဖစ်တယ်။ လူအေတာ်များများကေတာ့ ဆီနိတ်တာ အိုဘားမားရဲ့ “ချမ်းသာသူ” ဆိုတဲ့ စကားလံုးရဲ့ ဆိုလိုရင်းကို သိလိုြကမှာပါ။

ေလဟ်ရာ ။ ဆီနိတ်တာ အိုဘားမား၊ ခင်ဗျား ဒါနဲ့စပ်လျဉ်းြပီး မတ်ကိန်းအတွက် ေမးခွန်း ထုတ်စရာ ရိှပါသလား။

အိုဘားမား ။ ဟုတ်ကဲ့။ (၂)ချက်ေလာက်ပါပဲ။

ေလဟ်ရာ ။ ေကာင်းပါြပီ ။

အိုဘားမား ။ ကျွန်ေတာ့်ရဲ့ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်ကေတာ့ အေမရိကန်ြပည်သူေတွထဲက ၉၅% ခန့်ဟာ အခွန်ေလှျာ့ချြခင်း ခံစားရမှာြဖစ်ပါတယ်။ ြပီးေတာ့ တစ်နှစ်ကို ေဒါ်လာ (၂သိန်း ၅ေသာင်း)ထက် ေလျာ့နည်းတဲ့ ၀င်ေငွရိှသူြဖစ်ရင် အခွန်နှုန်းတိုးြမှင့်မှုကို လံုး၀ ခံစားရမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

ြပီးေတာ့ ဂျွန်ေြပာတုန်းက ဒီတိုင်းြပည်မှာ စာရွက်ေပါ်က စီးပွားေရးလုပ်ငန်းေတွရဲ့ အခွန်နှုန်းထားဟာ ြမင့်မားေနပါတယ်။ မှန်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ြပဿနာက ဒီလိုရိှပါတယ်။ Tax Code အေပါ်မှာ ဟာေပါက်ေတွ အများြကီး ရိှပါတယ်။ ဒါကို အချို့ေနရာေတွမှာ မတ်ကိန်းက ေထာက်ခံထား ပါတယ်။ အဲ့ဒီနည်းအရဆိုရင်ေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့နိုင်ငံမှာ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းေတွဟာ ကမ္ဘာ့နှုန်းနဲ့ဆိုရင် အနည်းဆံုး အခွန်နှုန်းထား ေပးေဆာင်ေနြကရတာြဖစ်ပါတယ်။

အဲ့ဒီေတာ့ ဆိုလိုတာကေတာ့ ဒီနိုင်ငံမှာ ေန့စဉ်အလုပ်လုပ်ေနရတဲ့ လူေတွ ရိှပါတယ်။ သူတို့ေတွဟာ အခွန်ေငွ ေလှျာ့ချမှုကို မခံစားရပါဘူး။ခင်ဗျားအေနနဲ့ ြကည့်ရတာ ရိှြပီးသား ဟာကွက်ေတွကို ပိတ်လိုချင်စိတ် ရိှပံုမေပါ်တဲ့အြပင် အဲ့ဒီဟာကွက်ေတွေပါ်မှာပဲ ထပ်ြပီး အခွန်နှုန်းထား ေလှျာ့ချဖို့ ြကိုးစားေနပံုရတယ်။ ဒါက ြပဿနာပဲ။

ေနာက်ဆံုးတစ်ချက်ကေတာ့ ဆီနိတ်တာ မတတ်ကိန်းက ေဒါ်လာ (၅၀၀၀) တန်ဖိုးရိှတဲ့ ကျန်းမာေရး၀န်ေဆာင်မှုဆိုင်ရာ အေြကွးစနစ်အေြကာင်း ေြပာထားပါတယ်။ ဒါေပမယ့် သူ ခင်ဗျားတို့ကို မေြပာြပတာကေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့သမိုင်းမှာ ပထမဦးဆံုးအေနနဲ့ ကျန်းမာေရး အခွင့်အလမ်းေတွေပါ်မှာ အခွန်သတ်ဖို့ပဲ ြဖစ်တယ်။

ဒီေတာ့ ခင်ဗျားတို့အေနနဲ့ ေဒါ်လာ(၅၀၀၀)တန်ဖိုးရိှတဲ့ ကျန်းမာေရး ၀န်ေဆာင်မှု ဆိုင်ရာ အေြကွးခံစားခွင့် ရရိှပါလိမ့်မယ်။ သို့ေသာ်လည်း ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အလုပ်ရှင်ေတွအေနနဲ့ ခင်ဗျားတို့ ခံစားလိုက်တဲ့ ကျန်းမာေရး၀န်ေဆာင်မှုအတွက် အခွန်ေပးေဆာင်ရေတာ့မယ်။ တကယ်လို့ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ကျန်းမာေရးဆိုင်ရာ အေြကွးခံစားခွင့်ကို ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အလုပ်ရှင်ေတွဆီကေန ဆံုးရံှုးရြပီ ဆိုရင် အြပင်ကို ထွက်ြပီး ေဈးကွက်ထဲမှာ ၀ယ်ရေတာ့မယ်။ ဒါကေတာ့ အေမရိကန် ြပည်သူေတွအတွက် ေကာင်းတဲ့ အေပးအယူ မဟုတ်ပါ။ ဒါေပမယ့် ဒီအချက်ကလည်း ေဈးကွက်ဟာ အားလံုးကို ေြဖရှင်းနိုင်တယ်၊ ဥပေဒ ထိန်းချုပ်မှုနည်းေလ ကျွန်ေတာ်တို့ ပိုေကာင်းေလပဲ ဆိုတာ ြပေနသလိုပါပဲ။

မတ်ကိန်း ။ ေနပါဦး၊ ကျွန်ေတာ်တစ်ခုေလာက် …………………….။

ေလဟ်ရာ ။ ကျွန်ေတာ်တို့အြခား ေမးခွန်းတစ်ခုကို သွားဖို့ လိုေသးတယ်။

မတ်ကိန်း ။ ကျွန်ေတာ်သိပါတယ်။ ဒါကလည်း “သွားချင်ရာသွား၊ ေြပာချင်တာေြပာ” (Walk the walk and talk the talk) (အလုပ်နဲ့အေြပာမညီြခင်း) ရဲ့ ရှင်းလင်းတဲ့ နမူနာတစ်ခုပါ။ ကျွန်ေတာ်တို့ အေမရိကန် ဆီနိတ်ဆီင်္ကို ေလာင်စာဆီဆိုင်ရာ ဥပေဒတစ်ခု တင်ြပထားပါတယ်။ အဲ့ဒီ Bill ကို ခရစ်စမတ်အပင်လို မွမ်းမံြပင်ဆင်ေပးထားတယ် (ဥပေဒအား ဆွဲေဆာင်မှုအြပည့်ရိှရန် ြပုလုပ်ထားသည်) ။ ေရနံကုမ္ပဏီအားလံုးအတွက် အကျိုးရိှေစမည့် အချက်များလည်း ပါ၀င်တယ်။ ကျွန်ေတာ်က အဲ့ဒီဥပေဒကို ကန့်ကွက်ခဲ့တယ်။ အိုဘားမားက ေထာက်ခံမဲေပးခဲ့တယ်။

အိုဘားမား ။ ဂျွန် ၊ ခင်ဗျားက ေရနံကုမ္ပဏီေတွကို ေနာက်ထပ် ေဒါ်လာ(၄)ဘီလီယံ ေပးဦး မလို့လား ။ အိုဘားမား ။ အဲ့ေတာ့ ြပဿနာက ခင်ဗျားဒီလို အခွန်ေလှျာ့ချမှုေတွကို ေရနံကုမ္ပ္မဏီေတွကို ေပးမယ်ဆိုရင် ေရနံကုမ္ပဏီမဟုတ်တဲ့ သူေတွက အခွန်ေလှျာ့ချမှုကို ခံစားနိုင်ြကမှာ မဟုတ်ဘူးေလ။

မတ်ကိန်း ။ အိုဘားမားေရ။ ေလးစားစွာနဲ့ေြပာရမယ်ဆိုရင် ေြပာရမယ်ဆိုရင် ခင်ဗျားက ဒီအခွန် ေလှျာ့ချမှုေတွကို ေရနံကုမ္ပဏီေတွဆီင်္ အခုပဲ ေပးလိုက်ြပီေလ ခင်ဗျားက ။

အိုဘားမား ။ မဟုတ်ေသးဘူး ဂျွန်ရ။ အမှန်တကယ်က ေြပာမယ်ဆိုရင် ကျွန်ေတာ် ဆန့်ကျင်တာကေတာ့ အဲ့ဒီအခွန်ေလှျာ့ချမှုေတွပဲေလ။ ဒါကိုပဲ ကျွန်ေတာ်က ဖယ်ရှားပစ်ချင်တာ။ အခုဆိုရင်ဗျာ ကျွန်ေတာ်တို့ အခု ဆီးနိတ်ကိုတင်ထားတာ အေရးေပါ် Emergency Bill တင်ထားတယ်ဗျ။ အဲ့ဒီမှာဆိုရင် ေကာင်းတဲ့အချက်ေတွပါတယ်။ တစ်ချို့အချက်ေတွဆိုရင် ခင်ဗျားလည်း သေဘာကျမှာပါ။ ဥပမာ ကမ်းလွန်ေရနံ တူးတာတို့ ဘာတို့ေပါ့ဗျာ။ ဒါေပမယ့် ခင်ဗျားက ဒီ Emergency Bill ကုိ ကန့်ကွက်ထားတယ် ။ဘာြဖစ်လို့လဲဆိုေတာ့ အဲ့ဒီ Bill မှာ ခင်ဗျားေပးချင်တဲ့ ေရနံ ကုမ္ပဏီေတွဆီကို အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ေတွ မေပးထားလို့ ပဲေလဗျာ။

ေလဟ်ရာ ။ ဟုတ်ပါြပီ ၊ ေကာင်းပါြပီ။ ထားလိုက်ပါေတာ့။ ခင်ဗျားတို့ နှစ်ဦးစလံုး လိုချင်တဲ့အချက် ကို ေြပာြကရေအာင်။ ေနာက်ထပ်ေမးခွန်း (၁)ခုေပါ့ဗျာ။ အဲ့ဒါကေတာ့ အခုြဖစ်ေနတဲ့ စီးပွားေရး အကျပ်အတည်းကေနြပီးေတာ့ ကယ်တင်နိုင်မယ့် Rescue Plan အေြကာင်း ေြပာြကရေအာင်ဗျာ။ ပထမဦးဆံုး ဆီနိတ်တာ အိုဘားမား ခင်ဗျား ေြဖရမယ် ။ ခင်ဗျား သမ္မတြဖစ်လာရင် ဘယ်လိုစီပွားေရး အကျပ်အတည်းေတွနဲ့ပဲ ရင်ဆိုင်ရရင်ဆိုင်ရ၊ အဲ့ဒီစီးပွားေရးအကျပ်အတည်းေတွကို ကယ်တင်ေပးမယ့် အစီအစဉ်ေတွ ဘယ်လိုပဲ ဆွဲလာဆွဲလာ ၊ ဘယ်ေလာက်ပဲ အသံုးစရိတ်ေတွ ၊ ဥပမာ ေဒါ်လာ (၇၀၀)ဘီလီယံ ကုန်ကျကုန်ကျေပါ့ ၊ အေမရိကန် သမ္မတအြဖစ်နဲ့ ခင်ဗျားဦးစားေပးေရွးချယ်စရာေတွ လုပ်လာရေတာ့မယ် ဆိုရင် အခု ဒီစီးပွားေရးအကျပ်အတည်းကေန ကယ်တင်ေပးမယ့် အစီအစဉ်အရ ခင်ဗျားဘာေတွကို စွန့်လွှတ်ရမယ်လို့ ယူဆသလဲ။

အိုဘားမား ။ ဟုတ်ကဲ့။ အချို့ကိစ္စအေတာ်များများဟာ ေနာက်ဆုတ်ြပီးေတာ့မှှ လုပ်ဖို့ လိုအပ်ေကာင်းလည်း လိုအပ်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါေပမယ့် အခုအချိန်ြကီးေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့ အခွန်ကေနြပီးေတာ့ အြမတ်စွန်းေတွ (Revenues) အခွန်ကေန ဘယ်လို ၀င်ေငွေတွရလာမယ်ဆိုတာ ကျွန်ေတာ်တို့ မသိေသးဘူး။ ဘာြဖစ်လို့လဲဆိုေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့ စီးပွားေရးတစ်ခုလံုးက ေနှးလာတယ်။ အဲ့ဒီေတာ့ အခုအချိန်မှာ ြကိုြပီင်္းေတာ့ ေနာက််နှစ်အတွက် ဘတ်ဂျက်က ဘယ်လိုြဖစ်မလဲဆိုတာကို ြကိုတင်ခန့်မှန်းလို့ မရေသးဘူးဗျ။
ဒါေပမယ့် ေသချာတာတစ်ခုေတာ့ရိှတယ်၊ ဘာလဲဆိုေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့ လုပ်ဖို့ လုိအပ်တယ်လို့ဆိုြပီးထင်တဲ့ အရာအားလံုးကို မလုပ်နိုင်ေသးတာေတာ့ ေသချာတယ်။ အဲ့ဒီထဲကမှ လုပ်ကိုလုပ်ရမယ်ဆိုတဲ့ အချက်ေတွ ရိှတယ်လို့ ကျွန်ေတာ်ထင်တယ်။ ပထမဦးဆံုး စွမ်းအင်နဲ့ ပတ်သက်ြပီး ကျွန်ေတာ်တို့ သူများအေပါ်မှာ မှီခိုေနရတာ ကင်းလွတ်ေအာင် လုပ်ရမယ်။ ဒါ့ေြကာင့်လည်း (၁၀)နှစ်တွင်း ကျွန်ေတာ်တို့ အေမရိကန်နိုင်ငံဟာ စွမ်းအင်နဲ့ပတ်သက်ြပီး အြခားနိုင်ငံေတွအေပါ် မှီခိုအားထားဖို့ မလိုအပ်ေအာင် အစီအစဉ်တစ်ခု ကျွန်ေတာ်ေရးဆွဲြပီး တင်ြပထားပါတယ်။ အဲ့ဒါမှပဲ (၁၀)နှစ်အတွင်းမှာ ကျွန်ေတာ်တို့နိုင်ငံဟာ အေရှ့အလယ်ပိုင်းနိုင်ငံရဲ့ ေရနံကုမ္ပဏီအေပါ် မှီခိုေနရတာေတွ ကင်းလွတ်လာမှာေပါ့။ ကိုယ့်နိုင်ငံမှာကိုယ် ေရနံထုတ်လုပ်ြပီး Energy Independent ြဖစ်လာမှာေလ။ အဲ့ဒါအြပင် အေရးြကီးတဲ့အချက်က Alternative Energy အြခားစွမ်းအင်ေတွြဖစ်တဲ့ ေနစွမ်းအင်၊ ေလစွမ်းအင်၊ ဘိုင်အိုဒီဇယ် ၊ ဓါတုဒီဇယ် စွမ်းအင်ေတွကိုလည်းပဲ တွင်ကျယ်ေအာင် အသံုးြပုနိုင်ဖို့အတွက် အဲ့ဒီကဏ္ဍေတွမှာလည်း ရင်းနှင်္ီးြမှပ်နှံမှုေတွလည်း လုပ်ဖို့လည်း လိုအပ်တယ်။ ေနာက်ြပီးေတာ့ ေရနံ၊ ဓါတ်ဆီ သံုးစွဲမှု နည်းပါးတဲ့ကားေတွ ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့နိုင်ငံအတွင်းမှာ တွင်ကျယ်စွာ အသံုးြပုလာဖို့အတွက်လည်း ဆက်ြပီးေတာ့ လုပ်ရဦးမှာ။

အဲ့ဒါမှပဲ ဂျပန်တို့၊ ေတာင်ကိုရီးယား တို့လို နိုင်ငံေတွမှာ လုပ်ေနသလိုပဲ ကျွန်ေတာ်တို့လည်းပဲ Energy ြဖစ်ေအာင်လုပ်နိုင်မှာေလ။ ေနာက်တစ်ချက်က ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့ ကျန်းမာေရး ၀န်ေဆာင်မှုအစီအစဉ် ေတွကို ြပန်ြပီး ြပုြပင်ဖို့ လုိအပ်တယ်။ ဘာေြကာင့်လည်းဆိုေတာ့ ဒီကျန်းမာေရး ၀န်ေဆာင်မှုေတွဟာ အေမရိကန်မိသားစု အေတာ်များများအတွက်ေတာ့ ၀န်ထုပ်၀န်ပိုးြကီးြဖစ်ေနတယ်။

ဒီေနရာမှာ ြကံုလို့ ခင်ဗျားတို့သိေအာင် ေြပာရမယ်ဆိုရင် ပျမ်းမှျ အေမရိကန်ြပည်သူေတွအတွက် ကျန်းမာေရးနဲ့ စပ်လျဉ်းတဲ့ကဏ္ဍေတွမှာ အခွန်ေလှျာ့ချမှုဟာ (၃)ရာခိုင်နှုန်းအထိ ြမင့်တက်သွားြပီေလ။ အဲ့ဒါေြကာင့်လည်း ေတာ်ေတာ်များများဟာ စီးပွားေရး အဆင်မေြပြဖစ်ကုန်ြကတယ်။ တစ်ချို့ေတွဆိုရင် ဒီကျန်းမာေရး၀န်ေဆာင်မှုေြကာင့်ပဲ ေဒ၀ါလီ ခံသွားရတာေတွ အများြကီးပဲ။ ကျွန်ေတာ််ကေတာ့ တိုင်းြပည်တစ်ြပည်လံုးက ြပည်သူြပည်သားေတွကို လိုက်ြပီးေတာ့ ေတွ့ဆံုေမးြမန်းြကည့်တယ်။ အဲ့ဒီေတာ့ အခုကျွန်ေတာ်တို့လုပ်ရမှာက ဘာလဲဆိုရင် ကျန်းမာေရး၀န်ေဆာင်မှုနဲ့ပတ်သက်ြပီး ြပင်ဆင်မှုေတွလုပ်ဖို့ လိုလာြပီ။ ဒါမှပဲ ကျွန်ေတာ််တို့ရဲ့ စီးပွားေရးးလုပ်ငန်းေတွေကာ၊ အေမရိကန်ြပည်သူြပည်သားေတွ၊ မိသားစုေတွအတွက် ပိုမိုြပီး ေကာင်းမွန်တဲ့ ဘ၀ေတွ ရရိှေစမှာ ြဖစ်ပါတယ်။

တတိယအချက် ကျွန်ေတာ်တို့ လုပ်ဖို့ လုိအပ်တာကေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့ဟာ ပညာေရးနဲ့ ပတ်သက်ြပီး ယှဉ်ြပိုင်နိုင်ေအာင် ြကိုးစားရမယ်။ သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာကဏ္ဍေတွမှာ ပိုမိုြပီီး ရင်းနှီးြမှပ်နှံမှုေတွ လုပ်လာရမယ်။ ယခုဆိုရင် တရုတ်နိုင်ငံဟာ အာကာသ လွှတ်တင်ေရးလုပ်ငန်းေတွ၊ အာကာသထဲ လမ်းေလှျာက်တဲ့လုပ်ငန်းေတွ လုပ်ေနြကြပီ။ အဲ့ဒီေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ ကျွန်ေတာ််တို့ရဲ့ သားသမီးေတွဟာ သချင်္ာနဲ့ သိပ္ပံဘာသာရပ်ေတွမှာ တြခားတုိင်းြပည်က ကေလးေတွနဲ့ ရင်ေဘာင်တန်းနိုင်ေအာင် ကျွန်ေတာ်တို့ဆဲွေဆာင်ေပးဖို့ လုိအပ်လာတယ်။

အဲ့ဒီမှာ အေရးြကီးတယ်လို့ လုပ်ဖို့လုိအပ်တယ်လို့ ထင်တဲ့ အချက်တစ်ချက် ကေတာ့ အေမရိကန်နိုင်ငံ ြပည်သူြပည်သားေတွအတွက် ေကာလိပ်ေတွဟာ လူတိုင်းတက်နိုင်မယ့် အေြခအေနြဖစ်ေအာင် လုပ်ေပးထားဖို့ လိုအပ်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ေနာက်တစ်ချက်ကေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့ အေမရိကန်နိုင်ငံမှာ ြပည်တွင်းမှာရိှတဲ့ အေြခခံ ယန္တရားေတွကို ြပန်တည်ေဆာက်ဖို့ လို်အပ်တယ်။ ဘာေြကာင့်လဲဆိုေတာ့ ဒီယန္တရားေတွမှာ ယခုအချိန်မှာ ေခတ်ေနာက်ကျေနတာ ေတွ့ရတယ်။ ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့ လမ်းေတွ တံတားေတွ၊ ဆက်သွယ်ေရး ြမန်နှုန်းြမှင့် ကွန်ရက်လိုင်းေတွဟာ ေကျးလက်ေတာရွာအထိ ေရာက်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ယူဆပါတယ်။

ေနာက်ြပီးေတာ့ ြပည်တွင်းမှာ လှျပ်စစ်လိုင်းသစ်ေတွ ေဆာက်လုပ်ေပးြပီးေတာ့မှ ေလာင်စာမသံုးတဲ့ Alternative Energy ေတွကို အသံုးြပုမယ့် ြပည်သူေတွဆီထိ ေရာက်ေအာင် သွယ်တန်းေပးဖို့ လိုအပ်ပါမယ်။ အဲ့ေတာ့ ဒါေတွကေတာ့ အခုအချိန်မှာ ကျွန်ေတာ််တို့ လုပ်ေပးဖို့အတွက် ကမ္ဘာတ၀ှမ်းမှာ ရိ်ှတဲ့ စီးပွားေရးေတွ Global Economy မှာ အေမရိကန်နိုင်ငံက ယှဉ်ြပိုင်မှု ြမင့်မားဖုိ့အတွက် ေဆာင်ရွက်ေပးဖို့ လိုအပ်မယ့် အချက်ေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေတွကို ကျွန်ေတာ်တို့ ေလှျာ့ချလို့ မရပါဘူး။ ကျွန်ေတာ််တို့ အေနနဲ့ ေလှျာ့ချရမှာကေတာ့ အလုပ်မြဖစ်နိုင်တဲ့ စီမံကိန်းေတွ ေလှျာ့ချရမှာ ြဖစ်ပါတယ်။ ြပီးေတာ့လည်း ကျွန်ေတာ်တို့ ေဆာင်ရွက်ေနတဲ့ စီမံကိန်းေတွ ပိုမိုြပီး ထက်ြမက်ဖို့၊ ပိုမိုြပီး ေဈးနှုန်းသက်သာတဲ့၊ ကုန်ကျစရိတ်နည်းေအာင် ေဆာင်ရွက်ဖို့ လုိပါလိမ့်မယ်။

ေလဟ်ရာ ။ ခင်ဗျားေကာ ဆီနိတ်တာ မတ်ကိန်း။ အခုလို စီးပွားေရးခက်ခဲမှု ရင်ဆိုင်ေနရတာကေန ေကျာ်ြဖတ်နိုင်ဖို့အတွက်အစီအစဉ် Financial Bailout Cost အတွက် သမ္မတ တစ်ေယာက်ြဖစ်လာြပီဆိုရင် ဘာေတွကို ဦင်္းစားေပြပီးလုပ်ဖို့အတွက် စီစဉ်ထားပါသလဲ ။

မတ်ကိန်း ။ ဒီမှာဗျာ။ ဘာပဲြဖစ်ြဖစ် ကျွန်ေတာ်တို့က အစိုးရရဲ့ ေငွေြကးသံုးစွဲမှုေတွကို ေလှျာ့ချဖို့ေတာ့ လိုပါတယ်။ ဘာေြကာင့်လဲဆိုေတာ့ ကျွန်ေတာ်ေြပာခဲ့သလိုပါပဲ၊ ကျွန်ေတာ်တို့က အစိုးရကို ေငွေြကးသံုးစွဲမှုမှာ လက်လွတ်စပါယ် အထိန်းအကွပ်မဲ့ြဖစ်ေအာင် ထားခဲ့မိတယ်။ ဆီနိတ်တာ အိုဘားမားဆိုရင် အေမရိကန်နိုင်ငံရဲ့ ဆီနိတ်သမိုင်းမှာ အေြပာင်းအလဲအြမန်ဆံုး မဲေပးမှုစနစ်ကို ကျင့်သံုးခဲ့တာ။ လက်၀ဲကေန လက်ယာကို ယိမ်းတာဟာ အင်မတန်မှ ြမန်လွန်းပါတယ်။ ဆိုလိုတာကေတာ့ ကျွန်ေတာ်ေြပာချင်တာကေတာ့ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းရဲ့ ေအဂျင်စီတုိင်းမှာ သံုးစွဲေနတဲ့ ေငွေြကးပမာဏကို ြပန်ြပီး စမ်းစစ်ဖို့ လိုတယ်လို့ ေြပာချင်ပါတယ်။

ပထမဦးဆံုးေြပာရရင် စကားမစပ်ေြပာရရင် ကျွန်ေတာ်ကေတာ့ အီသေနာနဲ့ ပတ်သက်ြပီး ခင်ဗျားကို လုပ်ခိုင်းေစတာကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်တယ်။ ေနာက်တစ်ခုက ကျွန်ေတာ်တို့ အေနနဲ့ ကာကွယ်ေရးအတွက် သံုးစွဲေနမှုကို ြပန်ြပီး ဆန်းစစ်ဖို့လိုပါတယ်။ ဘာြဖစ်လို့လဲဆိုေတာ့ ကာကွယ်ေရးအတွက် Defend spending ဟာကျွန်ေတာ်တို့နိုင်ငံမှာ အြကီးဆံုးသံုးစွဲမှုြဖစ်ေနလို့ပါပဲ။ တန်ဖိုးြမင့်မားတဲ့ ပိုလှျံေအာင် သံုးထားတဲ့ စာချုပ်ေတွကို ြပန်ြပီးးဆန်းစစ်ဖို့လိုိပါလိမ့်မယ်။

အခုဆိုရင် ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့ ကာကွယ်ေရး စနစ်တစ်ခုလံုးဟာ ထိန်းချုပ်မှုမရေအာင် အသံုးအြဖုန်းြကီးေနပါတယ်။ ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ တစ်စီးကို ေဒါ်လာ သန်း(၁၄၀)ကုန်ကျမယ့် Littoral Combat Ship လို့ေခါ်တဲ့ သေဘင်္ာအေသးတစ်စီး တစ်မျိုးကို တည်ေဆာက်ဖို့အတွက် လုပ်ေနတာ ြကာြပီခင်ဗျာ။ စုစုေပါင်း သန်း(၄၀၀) ကုန်ကျပါလိမ့်မယ်။ ဒါေပမယ့် အခုအချိန်ထိ မြပီးေသဘူး ။ အဲ့ဒီေတာ့ ကျွန်ေတာ့်တို့အေနနဲ့ နှုန်းထားအတိအကျ သတ်မှတ်ထားတဲ့ စာချုပ်မျိုးကို လုပ်ဖို့အတွက် လုိအပ်ေနြပီ။ ကာကွယ်ေရးအတွက် အရမ်းအေရးြကီးပါတယ်။ အဲ့လိုပဲ တစ်ချိန်တည်း အေရးြကီးတာကလည်း ကာကွယ်ေရးအတွက် သံုးစွဲမှုေတွဟာ အေရးပါသလို မြဖစ်မေန သံုစွဲရမှာေတွလဲြဖစ်ပါတယ်။ ဥပမာ ေြပာရမယ်ဆိုရင် အခုကမ္ဘာေပါ်မှာ ရင်ဆိုင်လာရတဲ့ စိန်ေခါ်မှုအသစ်ေတွကို ရင်ဆိုင်ဖို့အတွက် ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ သံုးစွဲရမှာ ြဖစ်ေပမယ့် ကာကွယ်ေရးအသံုးစရိတ်ေတွကိုလည်း စနစ်တကျနဲ့ ထိန်းသိမ်းြကီးြကပ်ေပးဖို့လိုအပ်မှာြဖစ်ပါတယ်။ ဒါကို ဘယ်လိုလုပ်ရမယ်ဆိုတာကိုလည်း ကျွန်ေတာ့်အေနနဲ့ သိရိှထားပါတယ်။
ဥပမာေြပာရမယ်ဆိုရင် ကျွန်ေတာ့်အေနနဲ့ ဘိုးရင်းကုမ္ပဏီနဲ့ ကာကွယ်ေရး ၀န်ြကီးဌာနြကား ချုပ်ဆိုမယ့် ေဒါ်လာ (၆.၈)ဘီလီယံ ကုန်ကျမယ့် စာချုပ်တစ်ခုကို ကျွန်ေတာ် ကန့်ကွက်ခဲ့တယ်။ ဘာေြကာင့်လဲဆိုေတာ့ အဲ့ဒီ ကန်ထရိုက်စာချုပ်ဟာ လံုး၀မှားယွင်းေနလို့ ြဖစ်တယ်။ အဲ့ဒီင်္လိုနဲ့ ကျွန်ေတာ့်အေနနဲ့ အခွန်ေဆာင်တဲ့ လူေတွဆီကေနြပီးေတာ့ ေဒါ်လာ(၆.၈)ဘီလီယံ ေငွေြကးကို ကာကွယ်ေပးနိုင်ခဲ့တယ်။ ဒီဘိ်ုးရင်းနဲ့ ကာကွယ်ေရး၀န်ြကီးဌာနြကား စာချုပ်ကို ကျွန်ေတာ်တို့ အြပန်ြပန် အလှန်လှန် စစ်ေဆးခဲ့တယ်။ ဒီကန်ထရိုက်စာချုပ်ကို မချုပ်နိုင်ေအာင် လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။ ေနာက်ဆံုးေတာ့ တာ၀န်ရိှတဲ့သူ ေတာ်ေတာ်များများကို ေထာင်ေတွပို့ြပီးေတာ့ အြပစ်ေပး အေရးယူနိုင်ခဲ့တယ်။ အဲ့ဒါေြကာင့်လည်း ဒီလို စစ်ေဆးြပီး ထိန်းချုပ်ြပီး ဘယ်လိုလုပ်ရမယ်ဆိုတာ ကျွန်ေတာ် ေကာင်းေကာင်းသိပါတယ်။ ဘာ့ေြကာင့်လဲဆိုေတာ့ ကျွန်ေတာ့်အေနနဲ့ ဒီကိစ္စေတွမျိုးေတွမှာ နှစ်ေပါင်းများစွာ ပါ၀င်ေဆာင်ရွက်လာခဲ့လို့ြဖစ်ပါတယ်။

ေနာက်တစ်ခု ကျွန်ေတာ်တို့ လုပ်ဖို့လိုတာကေတာ့ အစိုးရရဲ့ ေအဂျင်စီတိုင်းကို စနစ်တကျ ြပန်လည် ဆန်စစ်ေလ့လာဖို့ လိုအပ်ြပီးေတာ့၊ သူတို့ရဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ အလုပ်ေတွ၊ လုပ်ေနတဲ့လုပ်ငန်းေတွကို ဆက်ြပီး လုပ်ေစမှာြဖစ်ြပီး တာ၀န်မေကျတဲ့ ၊ စနစ်တကျ မြဖစ်တဲ့ဟာေတွကိုလည်း ြပန်ြပီး အေရးယူဖယ်ရှားပစ်ဖို့ လုိအပ်မှာ ြဖစ်ပါတယ်။

ေလဟ်ရာ ။ ဒါေပမယ့် ခင်ဗျား ခင်ဗျားတို့နှစ်ေယာက် ေြပာေနတာကို ကျွန်ေတာ်ြပန်ြပီး စနစ်တကျ ေ၀ဖန်ြကည့်ရမယ်ဆိုရင် အခုလို စီးပွားေရးအခက်အခဲကေန ေကျာ်လွှားနိုင်ဖို့အတွက် ြကိုးပမ်းရာမှာ ရလာမယ့် ရလဒ်အေနနဲ့ ခင်ဗျားတို့ သမ္မတြဖစ်လာရင် အဓိကြပုြပင် ေြပာင်းလဲမှုလုပ်ဖို့အတွက် ဘာမှ မရိှဘူးဆိုတာ ြပေနတယ်၊ အဲ့ဒါ ဟုတ်သလား၊ ခင်ဗျားတို့ ဒါကို ဆိုလိုချင်တာလား။

အိုဘားမား ။ မဟုတ်ဘူးဗျ။ ကျွန်ေတာ် ေြပာခဲ့သလိုပါပဲ ။ တစ်ချို့ေဆာင်ရွက်ေနတဲ့ လုပ်ငန်းေတွကို ရပ်ပစ်ဖို့ လိုမယ်။

ေလဟ်ရာ ။ ဥပမာ ြပပါဦး ။

အိုဘားမား ။ တချို့ဆိုရင် ရက်ေရွှ့ထားဖို့ လိုအပ်တာေတွ၊ ခဏရပ်ဆိုင်းထားဖို့ လိုအပ်တာေတွ ရိှတယ်။ ဥပမာေြပာရရင် ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ ကျွန်ေတာ်တို့အေမရိကန် တိုင်းြပည်ြကီးဟာ အြခားနိုင်ငံေတွအေပါ်မှာ ေရနံနဲ့ပတ်သက်ြပီး မှီခိုေနရတာကို လွတ်ကင်းေအာင် ေဆာင်ရွက်ြကရမယ်ေလ။ ဒါြကီးဟာ ြကီးမားတဲ့ စီမံကိန်းြကီးတစ်ခုပဲ ။ သူ့ကို လုပ်ရမယ် ဆိုလို့ရိှရင်လည်း နှစ်ေပါင်းများစွာ လုပ်ရမယ့် ြကာရှည်စီမံကိန်းြကီးတစ်ခု ြဖစ်လာမှာပါ။

ေလဟ်ရာ ။ ဒါဆိုရင် ခင်ဗျား ဒါကို မစွန့်လွှတ်ချင်ဘူးေပါ့ ။

အိုဘားမား ။ လုပ်ဖို့လိုအပ်တာကိုေတာ့ မစွန့်လွှတ်ချင်ဘူးေလ။ ဒါေပမယ့် တချို့အစိတ်အပိုင်း ေတွကေတာ့ လံုး၀စွန့်လွှတ်လို့ မရတာလည်း ရိှတယ်။ အဲ့မှာ ဂျွန်ေြပာတာ မှန်တယ်။ ကျွန်ေတာ်တို့ သံုးစွဲမှုကို ေလှျာ့ချဖို့ေတာ့လိုတယ်။ ဥပမာ ေြပာရရင် အခုအချိန်မှာ ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ တစ်နှစ်ကို ေဒါ်လာ (၁၅)ဘီလီယံကို ပုဂ္ဂလိက အာမခံကုမ္ပဏီေတွကို ကျန်းမားေရး ၀န်ေဆာင်မှုစနစ်ေတွအတွက် နှစ်တိုင်းနှစ်တိုင်း ေပးေနရတယ်။ ဒါဟာ အလုပ်မြဖစ်ဘူး ။ ဒီေကာင်ေတွက တစ်နှစ်ကို ေဒါ်လာ (၁၅)ဘီလီယံကို အသာေလးနဲ့ ယူသွားတာပဲရိှတယ်။ အဲ့ဒီေတာ့ ဒါြကီးက အလကားေပးပစ်လိုက်ရတာနဲ့ အတူတူပဲ။

ဂျွန်ကလည်း ေြပာသွားေသးတယ်၊ ကျွန်ေတာ့်ကို အရမ်း လစ်ပရယ် ြဖစ်တယ်ဆိုြပီးေတာ့ ။ မှန်ပါတယ် ၊ ဒါကလည်း ဘာေြကာင့်လည်းဆိုေတာ့ သမ္မတဘွတ်ရှ်ရဲ့ မှားယွင်ေနတဲ့ ေပါ်လစီေတွကို ကွန်ဂရက်မှာ ကျွန်ေတာ်က ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်လာခဲ့လို့ြဖစ်တယ်။ ေနာက်တစ်ချက်က ကျွန်ေတာ့်အေနနဲ့ ကွန်ဂရက်မှာ လူတစ်ဦးြဖစ်တဲ့ Tom Coborn နဲ့ လက်တွဲလုပ်ခဲ့တယ်ေလ။ အဲ့ Tom မှာဆိုရင် ေစာေစာပိုင်းက ဂျွန်ေြပာခဲ့သလိုပဲ အစိုးရစနစ်နဲ့ ပတ်သက်ြပီး Google လို ၀က်ဆိုက်တစ်ခု တည်ေထာင်ဖို့အတွက် အြကံေပးခဲ့သူေလ။ အဲ့လို ၀က်ဆိုက်က်ေနြပီးေတာ့ အစိုးရရဲ့ သံုးစွဲမှုေတွကို တစ်ေဒါ်လာစီ ဘယ်လို သံုးစွဲသွားသလဲ်ဆိုတာကို အခွန်ေဆာင်သူေတွ အားလံုး ြကည့့်ရှု့နိုင်မယ့် ၀က်ဆိုက်တစ်ခု တည်ေထာင်ဖို့ြဖစ်တယ်။

ေလဟ်ရာ ။ ခဏေလးေနပါဦး၊ ကျွန်ေတာ်ေြပာချင်တာက ဆီနိတ်တာေရ၊ ခင်ဗျားတို့ နှစ်ေယာက် ထဲက တစ်ဦးဟာ လာမယ့် ဇန်န၀ါရီမှာ အေမရိကန်နိုင်ငံရဲ့ သမ္မတ ြဖစ်ေတာ့မှာေလ။ ြပီးေတာ ့ခင်ဗျားတို့ တာ၀န်လွှဲေြပာင်းယူမယ့်အချိန်ဟာလည်း အေမရိကန်နိုင်ငံြကီးဟာ စီးပွားေရး ြပဿနာတစ်ခုကို ရင်ဆိုင်ေနရတဲ့ အချိန် ြဖစ်တယ်ေလ။ အဲ့ေတာ့ ကျွန်ေတာ်သိချင်တာက ဒီစီးပွားေရး ြပဿနာြကီးဟာ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ သမ္မတတာ၀န်ထမ်းေဆာင်တဲ့ေနရာမှာ ဘယ်လိုမျိုး ြကီးြကီးမားမား၊ ဒါမှမဟုတ် အနည်းနဲ့ အများ ထိခိုက်မှု ရိှမလဲဆိုတာ သိချင်တာဗျာ။

မတ်ကိန်း ။ ကာကွယ်ေရးအသံုးစရိတ်၊ ကျန်းမာေရးနဲ့ အချို့ပရိုဂရမ်ေတွကလွဲြပီး ကျန်တဲ့ေနရာ အားလံုးမှာ သံုးစွဲမှုအားလံုး ရပ်စဲလိုက်မယ်ဆိုရင်ေရာ ဘယ်လိုေနမလဲ။

ေလဟ်ရာ ။ သံုးစွဲမှုအားလံုးကို ရပ်ပစ်လိုက်မယ်လို့ ဆိုလိုတာလား။

မတ်ကိန်း ။ အေရးြကီးတာက အချို့ကိစ္စေတွက ဥပမာ ကာကွယ်ေရးတို့၊ တပ်မေတာ် အမှုထမ်းေဟာင်းတို့၊ ကျန်းမာေရးတို့စတဲ့ ကိစ္စေတွဟာ အေရးြကီးတဲ့ ကိစ္စေတွေလ။ အဲ့ဒါမို့လို့ သူတို့ကိုေတာ့ သံုးစွဲမှုြဖတ်ေတာက်ပစ်လိုက်ဖို့ မရဘူးေလ။

ေလဟ်ရာ ။ အိုဘားမားကေကာ ခင်ဗျား အဲ့လိုလုပ်မှာလား။

အိုဘားမား ။ ဒီလို သံုးစွဲမှုေတွကို ြဖတ်ေတာက်ပစ်တာေပါ့။ Spending Freeze ဆိုတာကေတာ့ အပ်နဲ့ထွင်းရမယ့်ေနရာမှ ပုဆိန်နဲ့ေပါက်သလို ြဖစ်ေနြပီဗျ။ ဥပမာ ေြပာရမယ်ဆိုရင် တစ်ချို့ စီမံချက်ေတွဟာ အလွန်အေရးြကီးပါတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတို့ကိုေပးထားတဲ့ ေငွေြကးပမာဏဟာ အရမ်း နည်းေနတယ်။
ကျွန်ေတာ်ကေတာ့ ကေလးေတွရဲ့ ပညာေရးစနစ်ကို သံုးစွဲေနတဲ့ ေငွေြကးပမာဏကို တိုးေပးချင်တယ်။ အဲ့ဒီေတာ့ ဒီလိုပညာေရးစနစ်အတွက် အသံုးစရိတ်ေတွကို ြဖတ်ေတာက်ပစ်မယ် ဆိုတာမျိုးကေတာ့ လံုး၀မြဖစ်သင့်ဘူးေပါ့။ ေနာက် အစိုးရအသံုးစရိတ်ေတွ ေြခွတာဖို့အတွက် ြကည့်လို့ရမယ့် တစ်ေနရာ ကျွန်ေတာ်ေြပာြပမယ်။ အခုချိန်မှာဆိုရင် ကျွန်ေတာ်တို့ တစ်လကို ေဒါ်လာ သန်းဘီလီယံကို အီရတ်မှာ သံုးေနတယ်။ အဲ့ဒီအချိန်မှာ အီရတ်နိုင်ငံက တစ်နှစ်ကို ေဒါ်လာ(၇၉)ဘီလီယံ အြမတ်ထွက်ေနတယ်။ အဲ့ေတာ့ ဆိုလိုချင်တာကေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ ြပည်တွင်းမှာေကာ ြပည်ပမှာပါ ခိုင်မာြပီး ြကံ့ခိုင်ေနဖို့ဆိုရင်ေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ ဒီစစ်ြကီးကို ြပီးေအာင်လုပ်ဖို့ လိုြပီ။

မတ်ကိန်း ။ ဒီမှာဗျာ ၊ ကျွန်ေတာ်တို့နိုင်ငံဟာဆိုရင် တစ်နှစ်ကို ေဒါ်လာ(၇၀၀)ဘီလီယံ ေလာက်ကို ြပည်ပ တိုင်းြပည်ေတွအတွက် အသံုးြပုေနရတယ်။ တစ်ချို့နိုင်ငံေတွ ဆိုရင် ကျွန်ေတာ်တို့ကို ြကည့်ချင်တဲ့ နိုင်ငံေတွမဟုတ်ဘူး။ ေနာက်ြပီး အဲ့ဒီေငွေတွထဲက တစ်ချို့ဟာဆိုရင် အြကမ်းဖက် အဖွဲ့အစည်းေတွရဲ့လက်ထဲ ေရာက်သွားတာပဲ။ ကျွန်ေတာ်တို့ဟာ ြပည်တွင်းအတွက် ေလအား လှျပ်စစ်၊ ေနအားလှျပ်စစ်နဲ့၊ သဘာ၀ဓါတ်ေငွ့ေတွ၊ ေလာင်စာဆီမသံုးစွဲတဲ့ကားေတွ လုပ်ဖို့အတွက်လိုတယ်၊ သံုးစွဲဖို့ အတွက်လိုတယ်။ ြပီးေတာ့လည်း ကမ်းလွန်ေရနံတူးတာေတွ ဆက်လုပ်ရမယ်။ နယူးကလီးယား ထုတ်လုပ်နိုင်မှုကိုလည်း ဆက်လက် ြမှင့်တင်သွားရမယ်ေလ။
ဆီနိတ်တာ အိုဘားမားဟာဆိုရင် နယူးကလီးယား ေလာင်စာေတွကို သိုေလှာင်ထားြခင်းလို ြပန်ြပီး သံုးစွဲလို့ရတဲ့၊ ြပန်လုပ်တဲ့အားလံုးကို သူဟာ ကန့်ကွက်ခဲ့တဲ့သူပါ။ ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ ဒီကေနထုိင်ြပီးေတာ့့ ကိုယ်သွားချင်တဲ့ေနရာကို ေရာက်ေအာင် သွားနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးေလ။ ေနာက်တစ်ချက်ကေတာ့ သက္ကရာဇ် (၂၀၃၀)မှာ နယူးကလီယား ဓါတ်အားေပးစက်ရံု(၄၅)ခု ထပ်မံတည်ေဆာက်ြခင်းအားြဖင့် ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ အလုပ်အကိုင် (၇)သိန်းကို ဖန်တီးေပးနိုင်မှာ ြဖစ်တယ်။ ဒီနယူးကလီးယား စွမ်းအင်ဟာဆိုရင် ကျွန်ေတာ်တို့နိုင်ငံဟာ သူများနိုင်ငံေတွအေပါ်မှာ ေလာင်စာအတွက် မှီခိုေနရတာကေန ကင်းလွတ်ေအာင် လုပ်ေပးနိုင်ရံုတင်မဟုတ်ဘဲဲ၊ ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့ ရာသီဥတုေြပာင်းလဲမှုေတွနဲ့ ပတ်သက်ြပီးေတာ့လည်း ြဖစ်ေပါ်ေနတဲ့ ြပဿနာေတွကေနလည်း ေရှာင်ရှားေပးနိုင်ေအာင် ေဆာင်ရွက်ေပးမှာြဖစ်တယ်။ အဲ့ဒါေြကာင့်လည်း ဒီနယူးကလီးယားစွမ်းအင်နဲ့ ပတ်သက်ြပီး ကျွန်ေတာ်ဟာ နှစ်ေပါင်းများစွာ ပါ၀င် ေဆာင်ရွက်ေနတာြဖစ်တယ်။ ဒီေနရာမှာ ကျွန်ေတာ့်အေနနဲ့ သမ္မတေဟာင်း ကလင်တန်နဲ့ လက်တွဲ ေဆာင်ရွက်ခဲ့ရတဲ့အတွက်လည်း ကျွန်ေတာ် အရမ်းဂုဏ်ယူ ၀မ်းသာပါတယ်။

ေလဟ်ရာ ။ ေနာက်ထပ်ေမးခွန်းတစ်ခုကို မသွားခင် ကျွန်ေတာ်ေမးခဲ့တဲ့ ေမးခွန်းကိုပဲ ြပန်ြပီးေတာ့ ပံုစံတစ်မျိုုးနဲ့ ထပ်ေမးြကည့််ပါရေစ။ ခင်ဗျားတို့ နှစ်ေယာက်စလံုးက ဒီစီးပွားေရး အခက်အခဲြကီးဟာ ခင်ဗျားတို့ သမ္မတ ြဖစ်လာတဲ့အခါမှာ၊ နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်တဲ့ေနရာမှာ ေြပာင်းလဲမှုအသစ်လုပ်ဖို့အတွက် အကျိုးသက်ေရာက်မှု ရိှမယ်ဆိုတာ ခင်ဗျားတို့ ၀န်ခံပါသလား။

အိုဘားမား ။ ဒါကေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့အစိုးရ သံုးစွဲမှုစရိတ် ဘတ်ဂျက်ေပါ်မှာ အကျိုး သက်ေရာက်မှု ရိှမယ်ဆိုတာကေတာ့ သံသယ၀င်စရာ မရိှပါဘူး။ ဒါတင် မကေသးပါဘူး။ ကျွန်ေတာ်တို့ အေနနဲ့ အခုသံုးလိုက်မယ့် ေဒါ်လာဘီလီယံ(၇၀၀)ြပန်ရမယ်ဆိုရင်ေတာင် ၊ ြပီးေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့ အေမရိကန်ေဈးကွက်ြကီး ြပန်ြပီးနလံထူလာနိုင်မယ် ဆိုရင်ေတာင် ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့ ဘတ်ဂျက်ေပါ်မှာ ဒီစီးပွားေရး ြပဿနာြကီးက အကျိုးသက်ေရာက်မှု ရိှေနမှာပါပဲ။ ခုဏ ေြပာသလို ကျွန်ေတာ်တို့ သံုးလိုက်တဲ့ ေဒါ်လာဘီလီယံ(၇၀၀)ြပန်ရမယ် ၊ စီးပွားေရးေဈးကွက်ြကီး ြပန်ြပီးနလံထူလာနိုင်မယ် ဆိုတာေတွဟာ အမှန်တကယ်ေတာ့လည်း တြဖည်းြဖည်းနဲ့ ြဖစ်လာမှာပါ။ ဒါေပမယ့် ဒါက အချိန်ေတာ့ ယူရဦးမှာေလ ။
ေနာက်ြပီး ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့ စီးပွားေရးက ေနှးေကွးလာတဲ့အတွက်ေြကာင့် ကျွန်ေတာ်တို့ အခွန်ေငွေတွ ဟာလည်း ေလျာ့နည်းြပီးေတာ့ ၀င်လာမယ်ဆိုတာကိုလည်း ကျွန်ေတာ်တို့ ေမှျာ်မှန်းထားရမယ် ။ အဲ့ဒီေတာ့ သမ္မတတစ်ေယာက်အေနနဲ့ ကျွန်ေတာ် မလွဲမေသွ လုပ်ရမှာကေတာ့ ခက်ခဲတဲ့ ဆံုးြဖတ်ချက်ေတွကို ကျွန်ေတာ်ချရမှာကေတာ့ ေသချာေနတယ်ဗျာ ။

ကျွန်ေတာ် ေြပာချင်တာ တစ်ခုပဲ ရိှပါတယ်။ အဲ့ဒီလို ခက်ခဲတဲ့ ဆံုးြဖတ်ချက်ေတွ ချဖို့ဆိုရင် ကျွန်ေတာ်တို့ အေမရိကန်နိုင်ငံရဲ့ တန်ဖိုးေတွ ၊ ဘယ်လို ရိှေနသလဲ။ ဘာကို ကျွန်ေတာ်တို့ ဦးတည်ြပီး တုိက်ခိုက်မှုေတွ လုပ်ရမှာလဲ။ ကျွန်ေတာ်တိုရဲ့ ဦးစားေပးကဏ္ဍေတွက ဘာေတွလဲ။ ြပီးေတာ့ အကယ်၍ ကျွန်ေတာ်တို့ဟာ ေဒါ်လာ(၃၀၀)ဘီလီယံ အခွန်ေလှျာ့ချမှု လုပ်မယ် ဆိုလို့ရိှရင် ဘာေတွြဖစ်လာမလဲ။
ေနာက် ကျွန်ေတာ်တို့ ြပည်သူြပည်သားေတွအေပါ်မှာ ၀န်ထုပ် ၀န်ပိုးြကီး ြဖစ်ေနတဲ့ ကျန်းမာေရး၀န်ေဆာင်မှုစနစ်ကို ဒီအတိုင်း ဆက်ထားသွားမယ် ဆိုလို့ရိှရင်ေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့ဟာ ဆံုးြဖတ်ချက်ေတွ မမှန်မကန် လုပ်ြပီလို့ ယူဆရမှာ ြဖစ်တယ်။ အဲ့ဒီေတာ့ ဒီလိုမျိုး ေပါ်လစီမျိုးကို ေရရှည် မချမိနိုင်ေအာင် ကျွန်ေတာ့်အေနနဲ့ သတိထားြပီး ေဆာင်ရွက်သွားမှာ ြဖစ်ပါတယ်။

မတ်ကိန်း ။ ဟုတ်ကဲ့။ ကျွန်ေတာ်ကေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့ ကျန်းမာေရးေစာင့်ေရှာက်မှု အစီအစဉ်ေတွကို ြပည်ေထာင်စုအစိုးရ (Federal Government) လက်ထဲကို ထိုးမထည့်ချင်ဘူး။ အဲ့ဒီလိုမျိုး လုပ်တဲ့အလုပ်ကလည်း ဆီနိတ်တာ အိုဘားမားရဲ့ ကျန်းမာေရး ေစာင့်ေရှာက်မှုအစီအစဉ်ရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ြဖစ်တယ်ေလ။ ကျွန်ေတာ်ကေတာ့ အေမရိကန်မိသားစုေတွ ကျန်းမာေရးေစာင့်ေရှာက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ြပီး ဆံုးြဖတ်ချက်ချတဲ့ေနရာမှာ သူတို့နဲ့ သူတို့ရဲ့ ဆရာ၀န်ေတွြကား ချရမယ့် ဆံုးြဖတ်ချက်လို့ ကျွန်ေတာ်ယံုြကည်ပါတယ်။ ြပည်ေထာင်စုအစိုးရ (Federal Government)က ချမှတ်ရမယ့် ဆံုးြဖတ်ချက် မဟုတ်ပါဘူး။ အဲ့ဒီေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ လုပ်ရမှာက သံုးစွဲမှုေတွကို ေလှျာ့ချရမယ်။ ကျွန်ေတာ်ဟာလည်းပဲ သံုးစွဲမှုကို ေလှျာ့ချတဲ့ေနရာမှာ တိုက်ပွဲ၀င်ခဲ့တာ ြကာပါြပီ။ ဆီနိတ်တာ အိုဘားမားကေတာ့ သူ့ရဲ့ စီမံကိန်းသစ်ေတွအတွက် ေဒါ်လာ ဘီလီယံ(၈၀၀) သံုးစွဲဖို့အတွက် ေတာင်းဆို ထားတယ်။ အဲ့ေတာ့ ကျွန်ေတာ် အြကံေပးချင်တာကေတာ့ ဆီနိတ်တာ အိုဘားမားအေနနဲ့ သူတင်ြပထားတဲ့ စီမံကိန်းေတွထဲကေန တချို့ကို ပယ်ဖျက်ပစ်လိုက်ဖို့ အြကံေပး တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။
သို့ေသာ်လည်းပဲ တစ်ခုေြပာချင်တာကေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့အေနနဲ့ မြဖစ်မေနသံုးစွဲရမယ့် စီမံကိန်းေတွအတွက် ၊ ေဆာင်ရွက်ရမယ့် စီမံကိန်းေတွအတွက်ေတာ့ ေငွေြကးြဖတ်ေတာက်ဖို့ မြဖစ်နိုင်ပါဘူး။ ဥပမာ ေြပာရမယ် ဆိုရင် ကျွန်ေတာ်တို့ နိုင်ငံက စစ်မှုထမ်းေဟာင်းေတွအတွက် သံုးစွဲေနတဲ့ အသံုးစရိတ်ေတွ ေလှျာ့ချဖို့ဆိုတာ မြဖစ်နိုင်ပါဘူး။ အဲ့ဒီေတာ့ ကျွန်ေတာ်တို့နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားေရးကို ေကာင်းမွန်တဲ့စီးပွားေရး၊ ခိုင်မာတဲ့ စီးပွားေရး တစ်ခုြဖစ်ဖို့အတွက် အေကာင်းဆံုးနည်းလမ်းကေတာ့ မည်သူရဲ့ အခွန်အခေတွကိုမှ ပိုြပီးေတာ့ ေတာင်းခံြခင်း မြပုဘဲ အခွန်ေတွကို ေလှျာ့ချပစ်ဖို့ဟာ အေကာင်းဆံုးနည်းလမ်းြဖစ်တယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ အဲ့ဒီနည်းလမ်းနဲ့ပဲ ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့ စီပွားေရး ြပန်ြပီးနလန််ထူလာနိုင်လိမ်မယ့်လို့ ကျွန်ေတာ်ကေတာ့ ခံယူထားပါတယ်။ သံုးစွဲမှုေတွကို ထိန်းသိမ်းကွပ်ကဲဖို့၊ ြကပ်မတ်ဖို့အတွက်ဟာ ဒီအစီအစဉ်ေတွအတွက် အေရးပါတဲ့ ကဏ္ဍတစ်ခု ြဖစ်ပါတယ်။
ြပီးေတာ့ အခုလို အကျပ်အတည်းမျိုး ကျွန်ေတာ်တို့ ေရာက်လာရတဲ့ အေြကာင်းရင်းထဲက အေရးပါဆံုးအေြကာင်းတစ်ခုကလည်း သံုးစွဲမှုေတွဟာ ထိန်းသိမ်းမှုမရိှ၊ ကွပ်ကဲမှုမရိှ ြဖစ်သွားလို့ဆိုတာ ြငင်းစရာ မရိှပါဘူး။ တရုတ်နိုင်ငံဟာ ကျွန်ေတာ်တို့အေပါ်မှာ ေဒါ်လာ ဘီလီယံ(၅၀၀) အေြကွးတင်ေနပါတယ်။ သံုးစွဲမှုကို ေလှျာ့ချဖို့အတွက် ဆိုတာကလည်း လုပ်နိုင်တဲ့ ၊ ေဆာင်ရွက်နိုင်တဲ့၊ အေကာင်အထည်ေဖာ်နိုင်တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုပါ။ ဘာေြကာင့်လဲဆိုေတာ့ ကျွန်ေတာ်အေနနဲ့ ဒီလို ပိုလှျံြပီး သံုးမှုေတွကို တိုက်ဖျက်ရာမှာ ကျွန်ေတာ့်ရဲ့ ဆီနိတ်တာကာလ လွှတ်ေတာ်အမတ် ဘ၀တစ်ေလှျာက်လံုးမှာ လုပ်ခဲ့တဲ့ အလုပ်မို့လို့ပါပဲ။
ြပီးေတာ့ ကျွန်ေတာ့်အေနနဲ့ မလိုအပ်ဘဲ သံုးစွဲမှုေတွ၊ ပိုြပီးေတာ့ သံုးစွဲေနတာ ေတွကို ေလှျာ့ချဖို့ တိုက်ဖျက်ဖို့အတွက် အစီအစဉ်ေတွလည်း ရိှပါတယ်။ ဒီေနရာမှာ အစိုးရ ေအဂျင်စီေတွ ထဲမှာ သံုးစွဲမှု ေလှျာ့ချတာတို့၊ ဘတ်ဂျပ်ြဖတ်ေတာက်တာတို့ လုပ်လို့ရမယ့် ေအဂျင်စီ မရိှပါဘူးလို့ ေြပာလာလို့ ရိှရင်ေတာ့ အဲ့ဒီလူဟာ ၀ါရှင်တန်မှာ ြကာြကာ အလုပ်မလုပ်ဖူးလို့ပဲ ြဖစ်မယ်လို့ ကျွန်ေတာ် ေြပာရမှာြဖစ်ပါတယ်။

အိုဘားမား ။ ဂျွန်၊ ကျွန်ေတာ်တစ်ချက်ပဲ ေြပာချင်ပါတယ်။ ဂျွန်ေရ၊ အခု ခင်ဗျားေြပာေနတဲ့ သမ္မတ ကလည်း သူ့ရဲ့သမ္မတ သက်တမ်းတစ်ေလှျာက်လံုးမှာ ချမှတ်ခဲ့တဲ့ ဆံုးြဖတ်ချက်ေတွထဲက ၉၀%ကို ခင်ဗျားက ေထာက်ခံပါတယ်လို့ ဆိုြပီးေတာ့ အားေပးေထာက်ခံခဲ့တဲ့ သမ္မတကပဲ ဒီလို သံုးစွဲမှုေတွကို တိုးတိုးြပီးေတာ့ပဲ လုပ်ေနတာေလ။ ဒီလို လွန်ကဲစွာ သံုးစွဲတာေတွ၊ ဒီလို လွန်ကဲစွာလိုေငွြပတာေတွဟာဆိုရင် ခင်ဗျားကပဲ အစဉ်တစိုက် ေထာက်ခံလာခဲ့တဲ့ သမ္မတရဲ့ ဘတ်ဂျက်ပဲေလ။
ဒီေနရာမှာ ရပ်တည်ြပီးေတာ့ ေြပာရမယ်ဆိုရင် လွန်ခဲ့တဲ့ (၈)နှစ်ေကျာ်က ေတာင််မှ မြဖစ်ခဲ့တဲ့၊ မြဖစ်ခဲ့ဘဲနဲ့ အခုမှခင်ဗျားက သံုးစွဲမှုေတွကို ထိန်းချုပ်မယ် ၊ အခွန်ေလှျာ့ချမှုေေတွကို ညီမှျေအာင်လုပ်ေပးမယ် ၊ အလယ်အလတ်တန်းစားလူတန်းစား ေတွကို အခွန်ေလှျာ့ချြခင်းအားြဖင့် အကူအညီရေအာင် ေပးမယ်ဆိုတဲ့ စကားေတွကေတာ့ ယံုနိုင်စရာေတာ့ မရိှဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။

ေလဟ်ရာ ။ မတ်ကိန်းေရ၊ ဆီနိတ်တာ အိုဘားမားကို တုန့်ြပန်မှုေလးအတိုေလး တစ်ခုေလာက် ေတာ့ ေပးပါဦး။

မတ်ကိန်း ။ ကျွန်ေတာ်ဟာဆိုရင် အေမရိကန်နိုင်ငံရဲ့ ဆီနိတ်လွှတ်ေတာ်မှာေရာ၊ လက်ရိှအစိုးရ မှာေရာ ကျွန်ေတာ့်ကို လူြကိုက်များတဲ့ဘွဲ့ (Miss Congeniality ) ရရိှထားတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကေတာ့ ထင်ရှားပါတယ်။ ကျွန်ေတာ်ကေတာ့ အခုလက်ရိှ သမ္မတကို ေငွေြကးသံုးစွဲမှုေတွ၊ ရာသီဥတု ေြပာင်းလဲမှုနဲ့ဆုိင်တဲ့ ေပါ်လစီေတွ၊ အကျဉ်းသားေတွကို ညှင်းပန်းနှိပ်စက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ြပီးေတာ့ ဂွာတာနာမိုေဘးနဲ့ပတ်သက်ြပီးေတာ့ ဆန့်ကျင်ခဲ့တဲ့လူပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ြပီးေတာ့လည်း အီရတ်မှာ ြဖစ်ေနတဲ့ စစ်ပွဲ၊ အီရတ်မှာြဖစ်ေနတဲ့ တိုက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်ြပီးေတာ့လည်း ကျွန်ေတာ်အြမဲတမ်း ဆန့်ကျင် ကန့်ကွက်ခဲ့တဲ့လူ ြဖစ်ပါတယ်။

ကျွန်ေတာ့်မှာ သမိုင်းအရှည်ြကီး ရိှပါတယ်။ ဒါကိုလည်း အေမရိကန် ြပည်သူေတွ ေကာင်းေကာင်းနားလည်ပါတယ်။ အဲ့ဒါကလည်း ဆီနိတ်ရဲ့ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ေြပာပိုင်ခွင့် ရိှတဲ့ သေကင်္တတစ်ခုြဖစ်ြပီးေတာ့ အခုတစ်ခါထပ်ြပီး ဒီိလို ဆီနိတ်လွှတ်ေတာ်မှာ လက်တဲွေဆာင်ရွက်ခဲ့ရတဲ့ အတွက် ၀မ်းသာပါတယ်လို့လည်း ကျွန်ေတာ်ေြပာလိုပါတယ်။ ကျွန်ေတာ်ဟာဆိုရင် ဆီနိတ် လွှတ်ေတာ်မှာ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ရိှတဲ့လူ၊ မှန်မှန်ကန်ကန် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ေြပာတဲ့လူအြဖစ်နဲ့ နာမည်ေကျာ်ြကား ပါတယ်။ ကျွန်ေတာ်နဲ့ပတ်သက်ြပီး ဒီလိုမျိုး ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ေြပာဆိုြကတဲ့သူေတွနဲ့ လက်တွဲ လုပ်ခဲ့ရပါတယ်။ အဲ့ဒီအတွက်လည်း ကျွန်ေတာ် ဂုဏ်ယူ၀မ်းေြမာက်ပါတယ်။